Υπάρχουν περιοχές της δημόσιας σφαίρας που δείχνουν με τον πιο καθαρό τρόπο τι πραγματικά συμβαίνει στη χώρα μας σε όλα τα επίπεδα. Το ποδόσφαιρο είναι μία από τις πιο χαρακτηριστικές. Όχι μόνο σ' αυτό που φαίνεται, αλλά κυρίως για όλες τις σχέσεις και καταστάσεις που ενσωματώνει και που δεν είναι άμεσα ορατές: τις διεφθαρμένες διασυνδέσεις των βασικών παραγόντων του με όλα τα επίπεδα εξουσίας, την αποθέωση του πελατειακού κράτους με τη λεηλασία της δημόσιας περιουσίας, την προκλητική καταπάτηση κάθε έννοιας νομιμότητας, τη δημιουργία προτύπων που εμφανίζονται σε κράτη-παρίες και φυσικά δεν έχουν καμία σχέση με σύγχρονα πρότυπα σε σύγχρονα κράτη. Αν συμβαίνει κάτι εντυπωσιακό με το ποδόσφαιρο, είναι ότι αυτά που συμβαίνουν στο χώρο του γίνονται αντιληπτά επειδή συνήθως είναι σε απευθείας μετάδοση. Ένα «στημένο» παιχνίδι δύσκολα κρύβεται, γιατί το παρακολουθούν απευθείας κάποια εκατομμύρια πολιτών-φιλάθλων-οπαδών. Τα μέσα που μετέρχονται οι λεγόμενοι «παράγοντες» των Ομάδων περίπου ανακοινώνονται από τους ίδιους στις «κουτσαβάκικες» δηλώσεις ή συνεντεύξεις τους, ενώ κάποια άλλα περιλαμβάνονται στις καταγεγραμμένες συνομιλίες τους που κατά καιρούς έχουν στα χέρια τους οι Δικαστικές Αρχές. Η προκλητική αίσθηση του ακαταδίωκτου που εκπέμπουν είναι στην πραγματικότητα η ίδια αίσθηση που έχουν πολλοί σ' αυτή τη χώρα. Ένα ποινικό σύστημα κατεστραμμένο εδώ και χρόνια στο νομοθετικό του υπόβαθρο οδηγεί κάποιους κατηγορούμενους για κακουργήματα να περνούν απλώς μια βόλτα από τα δικαστήρια με τη βεβαιότητα πως αν μερικοί από αυτούς οδηγηθούν στις φυλακές, κάποιος νόμος θα προβλέψει τη σύντομη αποφυλάκισή τους.
Την περίοδο που ως Υφυπουργός Αθλητισμού (2000-2001) ασχολήθηκα με τη μαφία του ποδοσφαίρου, είδα όλο το «έργο» –και, κυρίως, την απίστευτη διαπλοκή κάποιων βασικών παραγόντων του με τις κορυφές όλων των εξουσιών, ιδίως της πολιτικής.
Όταν η κρίση κορυφώθηκε, με την επιτυχή παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τη FIFA, η οποία «ξέχασε» τις απειλές για αποκλεισμό των ελληνικών ομάδων από τις διεθνείς διοργανώσεις και δέχτηκε την πρόταση της κυβέρνησης για αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για το ποδόσφαιρο, κυρίως του πλαισίου της διαιτησίας, το οποίο ψήφισε σχεδόν ομόφωνα η Βουλή, άρχισαν οι παντοειδείς πιέσεις «παραγόντων» και Υπουργών για την απομάκρυνσή μου από το Υπουργείο Αθλητισμού. Είναι αλήθεια ότι τελικά το κατάφεραν, αλλά στο μεταξύ το πλαίσιο είχε αλλάξει και ζήσαμε τότε μια μικρή άνοιξη που κορυφώθηκε με την αναδιοργάνωση και τις επιτυχίες της Εθνικής Ομάδας. Βέβαια, αυτό το πλαίσιο δεν άργησε να ξηλωθεί στη συνέχεια, με αποτέλεσμα να ξαναφτάσουμε εδώ που φτάσαμε, για άλλη μια φορά. Εξάλλου, η έλλειψη συνέχειας είναι η διαχρονική επιτυχία των κάθε λογής κατεστημένων της χώρας.
Στο ποδόσφαιρο θεωρούνται «μάγκες» αυτοί που έχουν τη δυνατότητα να στήνουν τα παιχνίδια. Όμως, αυτό δεν είναι στοιχείο της συλλογικής μας κουλτούρας; Οι «καταφερτζήδες» δεν είναι τα πρότυπα για πολλούς; Επιτυχία δεν θεωρείται να μπεις με κόλπα στο δημόσιο, να ξεγελάσεις την Εφορία για να μην πληρώσεις φόρους, να πάρεις απευθείας μια ανάθεση έργου ή προμήθειας, έναν βαθμό στο σχολείο που δεν δικαιούσαι, τη θέση του άλλου που περιμένει στη σειρά πριν από σένα, ένα φακελάκι από τον ασθενή που είναι σε αδυναμία, να πλαστογραφήσεις υπογραφές για να υφαρπάξεις μια περιουσία και πόσα άλλα;
Ποια και πόση διαφορά έχει άραγε ένα στημένο παιχνίδι από έναν στημένο διαγωνισμό; Σίγουρα ότι το πρώτο γίνεται σε απευθείας μετάδοση και έτσι διαπλάθει τη συλλογική μας κουλτούρα. Όμως, από την άλλη πλευρά, πώς έγινε και πολλοί διαγωνισμοί για την πώληση των «φιλέτων» της χώρας κατέληξαν να έχουν έναν διεκδικητή που ήταν φυσικά ο επιτυχών; Και πόσο αυτή η πρακτική δεν διατρέχει τη συνολική λειτουργία της χώρας, την οποία πρώτο το πολιτικό μας σύστημα -αλλά όχι μόνον αυτό- αρνείται πεισματικά να την αλλάξει παρεμβαίνοντας στα θεμέλιά της;
Τα τελευταία, ατελείωτα στη σειρά, θλιβερά περιστατικά στο χώρο του ποδοσφαίρου οδήγησαν στην αναβολή του πρωταθλήματος! Ε, και; Όταν θα ξαναρχίσει θα έχει, μήπως, αλλάξει κάτι; Μάλλον όχι. Στο μεταξύ, το κράτος είναι εξαφανισμένο. Άλλοι είναι οι πρωταγωνιστές. Αυτοί που αποκαλούν ο ένας τον άλλο «μαφιόζο» και «εγκληματία» και απειλούν με «πόλεμο». Αλλά οι πόλεμοι έχουν θύματα. Ποια θα είναι άραγε τα θύματα; Σίγουρα η νομιμότητα και η στοιχειώδης υπόσταση του κράτους. Μπορεί και κάποιοι άνθρωποι όταν οι στρατιές των τραμπούκων θα συγκρουστούν χωρίς όρια, όπως έγινε στο παρελθόν. Όμως ένα κράτος που σέβεται στοιχειωδώς τον εαυτό του θα μπορούσε να θέσει ένα τέλος σ' αυτά. Καμία δύναμη και κανένας, όσο ισχυρός κι αν είναι, δεν θα μπορούσε στην Ελλάδα να τα βάλει με ένα αποφασισμένο κράτος. Αυτό προϋποθέτει πολιτικούς που αναλαμβάνουν ευθύνες. Αλλά πού;
Παραξενεύει ίσως ο τίτλος του άρθρου αυτού. Εξηγούμαι: η Κολομβία είναι ένα κράτος που προσπαθεί, ανεπιτυχώς, ν' αντιμετωπίσει τις συμμορίες. Ένα αδύναμο κράτος. Στην Ελλάδα, αυτοί που αλληλοκαταγγέλλονται ως συμμορίτες και εγκληματίες είναι τμήματα του επίσημου καθεστώτος. Και κάποιοι εξ αυτών δηλώνουν και φίλοι των κεφαλών της πολιτικής εξουσίας.
15°
