Είσαι γεννημένος «φιλελέ»;
Είμαι γεννημένος φλώρος. Δεν είμαι φιλελέ. Δεν μου αρέσει να είμαι τίποτα. Το «φιλελέ» μου βγάζει απόπειρα να ενταχθεί κανείς κάπου, και αυτό είναι το χειρότερό μου. Οι φιλελέδες φοβάμαι ότι θα είναι οι Κνίτες του μέλλοντος, οπότε δεν θέλω πολλά-πολλά.
Ήσουν απολιτίκ ως μαθητής;
Όχι, η πολιτικοποίηση στο σπίτι μου ήταν έντονη, γονείς αριστεροί, καθηγητές φιλόλογοι και οι δύο και ΚΚΕ κανονικό. Ξέρω τι γίνεται στην πολιτική, αλλά δεν ενδιαφέρομαι. Οι γονείς μου είναι οι απόλυτα φιλελεύθεροι ΚΚΕδες. Θυμάμαι, ως παιδάκι, είχαμε πάει σε ένα Φεστιβάλ της ΚΝΕ. Και οι «πρόσκοποι» του ΚΚΕ ήταν οι «Νέοι Πρωτοπόροι». Κι εγώ είπα «θέλω κι εγώ να γραφτώ». Και οι γονείς μου μού απάντησαν «όχι, δεν θα γραφτείς». Θεωρούσαν ότι δεν υπάρχει λόγος να ενταχτείς.
Και μετά Πάντειο...
Φεύγοντας από το λύκειο, περίμενα ότι το επίπεδο θα ήταν πολύ ανεβασμένο. Και βρήκα μια Γ’ Γυμνασίου γύρω μου! Μια πενθήμερη πάλι! Έφυγα στους έξι μήνες και για έναν χρόνο δεν έκανα τίποτα. Επειδή όμως έπρεπε να κάνω κάτι, γράφτηκα στο Εργαστήριο Δημοσιογραφίας.
Το Εργαστήρι το τελείωσες;
Όχι. Έφυγα στον ενάμιση χρόνο γιατί ξεκίνησα να δουλεύω στον ΣΚΑΪ. Στην αρχή ήμουν σε ένα ραδιοφωνικό μαγκαζίνο που έκανε η Κανέλλη τα σαββατοκύριακα και πολύ λίγο μετά παραγωγός στις ειδήσεις του ραδιοφώνου. Στον στρατό αποφασίζω πως θα ασχοληθώ με τη δημοσιογραφία με την ευρύτερη έννοια. Και εκεί γύρω ξέρω ότι θα κάνω και σάτιρα. Κάνουμε με τον Καλαμούκη τα «Ραδιενεργά Κατάλοιπα» στον ΣΚΑΪ, γράφω ήδη κείμενα για τον Μητσικώστα, που έχει έρθει στον ΣΚΑΪ, και μετά στο Alter. Τότε με τον Καλαμούκη ήμουν πιο κοντά στην πολιτική θέαση.
Ήσουν πιο αριστερός;
Αρκετά.
Μετανιώνεις;
Καθόλου. Το θεωρώ σαν παιδική ασθένεια, ιλαρά, αλλά πήγα στον γιατρό κι έγινα καλά. Πήγα σε ψυχολόγο, κανονικά. Ήταν μια περίοδος στη ζωή μου που αισθανόμουν πιεσμένος, ως προσωπικότητα. Και βρήκα ευκαιρία να βάλω στη σειρά κάποιες σκέψεις, να μου φύγουν τα άγχη. Με βοήθησε, γιατί ήξερα τι ήθελα. Δεν πήγα σε αναζήτηση πνευματικής καθοδήγησης και ζωής, όπως κάνουν πολλοί. Οι άνθρωποι της ηλικίας μου, στη Δύση, αργούν να ωριμάσουν. Γεννηθήκαμε σε ένα περιβάλλον όπου όλα ήταν εύκολα, δεν απειλούμασταν από κάτι. Ήμασταν παιδιά για πολύ μεγαλύτερο διάστημα από ό,τι οι προηγούμενες γενιές. Εκεί γύρω στα 35 άρχισε η εσωτερική μου σύγκρουση, επειδή ωριμάζω, και υπάρχει η σύγκρουση του παιδιού με τον ενήλικα. Η στιγμή που πρέπει κανείς να ωριμάσει, αλλά τσινάει λίγο, γιατί θέλει και δεν θέλει. Κι εκεί πάω στον ψυχολόγο.
Η οικογένεια πότε προκύπτει;
Τώρα. Την Έφη τη γνωρίζω το 2013 και τώρα κάναμε παιδί.
Οπότε τώρα και με το παιδί νιώθεις εντελώς ενήλικας και υπεύθυνος;
Απολύτως, με τα playstation, τα Lego μου... Η χαρά του παιχνιδιού δεν έχει να κάνει με την ηλικία.
Κρατιέμαι από αυτό που είπες για την πολυτέλεια να μεγαλώνουμε στη Δύση. Ξαφνικά ζήσαμε σε αυτή τη χώρα την άρνηση αυτού που λέγεται Δύση.
Δεν ξέρω αν έγινε ξαφνικά. Σίγουρα από τη δεκαετία του ’70 και μετά, με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, ζούμε όπως ζουν τα κακομαθημένα παιδιά στα Βόρεια Προάστια, που θέλουν να κάνουν την επανάσταση εναντίον των γονιών τους έχοντας τη δυνατότητα του δικού τους δωματίου εντός του σπιτιού.
Πώς νιώθεις εκείνο το διάστημα που «μπορούμε να ζήσουμε με σκυλοτροφές που θα μας στείλουν από τη Βενεζουέλα», που ο Γιάνης Βαρουφάκης περιφέρεται στην Ευρώπη...
Τρομερή ανησυχία. Η δική μου ωρίμανση συμπίπτει με την, ας πούμε, άνοδο του αντιμνημονιακού κινήματος. Στα δικά μου τα μάτια αποκαλύπτεται η απόλυτη ανευθυνότητα της αριστεράς - θα έπρεπε να το είχα καταλάβει νωρίτερα. Ξαφνικά αποκαλύπτεται πως η αριστερά είναι ο φωνακλάς στην κερκίδα. Ο προπονητής της εξέδρας που τα ξέρει όλα, αλλά στην πραγματικότητα είναι εντελώς άσχετος και γι’ αυτό και τρομερά επικίνδυνος. Και σε μια τρομερά δύσκολη στιγμή, συνεχίζει να φωνάζει αδιαφορώντας για τους κινδύνους που μπορεί να δημιουργήσει η στάση του. Εκεί είπα «δεν θέλω να έχω καμία σχέση με αυτόν τον κόσμο». Δεν πιστεύω στους ανθρώπους που είναι αθώοι, και εξαπατούνται. Όχι, οι άνθρωποι έχουν μια χαρά μυαλό και καταλαβαίνουν. Και, όταν δεν καταλαβαίνουν, δεν θέλουν να καταλάβουν για κάποιους ψυχολογικούς λόγους. Τότε πραγματικά τρομάζω και αισθάνομαι απέχθεια. Ανησυχώ αν την επομένη θα είμαστε στην Ευρώπη, θα έχουμε ευρώ ή θα μετράμε δισεκατομμύρια για έναν κεσέ γιαούρτι… Έχω την ανησυχία της πραγματικότητας.
Και το κοινωνείς προς τα έξω, το λες...
Ε, γι’ αυτό κάνω αυτή τη δουλειά, για να λέω ό,τι σκέφτομαι.
Και την ίδια στιγμή στοχοποιείσαι. Αισθάνεσαι απειλή;
Δεν μου φαίνεται ότι στοχοποιήθηκα. Δεν καταλαβαίνω και τι σημαίνει η λέξη. Κρίνω δημόσια και θα κριθώ και δημόσια. Ούτε απειλή αισθάνθηκα. Εντάξει, δεν θα πάω σε συγκέντρωση αντιεξουσιαστών.
Ή δεν θα πας για καφέ στα Εξάρχεια...
Δεν θα πήγαινα έτσι κι αλλιώς. Δεν μου άρεσαν ποτέ τα Εξάρχεια. Πιστεύω ότι τα περί αβάτου των Εξαρχείων και η συνεχής επανάληψη της επιχειρηματολογίας είναι μια ελεεινή δικαιολογία για να μην κάνει κανείς τίποτα αλλού. Όταν όλη η προσοχή πέφτει στο άβατο των Εξαρχείων, ξεχνούμε όλα τα άλλα τα άβατα. Δεν κυριαρχεί μόνο στα Εξάρχεια η παραβατικότητα. Και η παραβατικότητα δεν έχει να κάνει μόνο με τις μολότοφ, που έχει, αλλά και με τις εργοδοτικές εισφορές που κλέβονται, με τη μαύρη εργασία, με το «εγώ έτσι γουστάρω και χέστηκα για τον νόμο», και είναι παντού. Όλη η χώρα είναι μια ζώνη παραβατικότητας, απλώς μπορεί να διαφέρουν οι παραβάσεις. Κι έχουμε μια κυβέρνηση που δείχνει να κλείνει το ματάκι σε κάθε είδους παραβατικότητα. Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι και οι προηγούμενες κυβερνήσεις κλείνανε το ματάκι στην παραβατικότητα, όχι τόσο έντονα, τώρα το πράγμα ξεχείλωσε. Αλλά δεν είναι ότι είχαμε κυβερνήσεις-εχθρούς της παραβατικότητας και ξαφνικά ήρθε μια κυβέρνηση φίλος της. Οι ελληνικές κυβερνήσεις, διαχρονικά, σιχαίνονται τις λέξεις «κανόνες», «έλεγχος» και «τιμωρία». Όπως και οι ψηφοφόροι τους.
Πέρασαν όμως τρία χρόνια με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και οι ανησυχίες που είχες δεν υπάρχουν...
Υπάρχει η ανησυχία ότι ζω σε μία χώρα στης οποίας το τιμόνι βρίσκονται άνθρωποι που η δημοκρατία δεν είναι το αγαπημένο τους πολίτευμα, που είναι ανίκανοι για οτιδήποτε και που πνευματικά δεν είναι ιδιαίτερα δυνατοί. Δεν μπορώ να βρω κάτι καλό σε αυτούς τους ανθρώπους. Βέβαια, σήμερα δεν πιστεύω ότι το κακό θα έρθει από μέρα σε μέρα, όπως πίστευα την περίοδο του Βαρουφάκη, αλλά το περιμένω από μήνα σε μήνα.
Ας δεχτούμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα πέσει. Τι σε κάνει να πιστεύεις ότι οι επόμενοι που θα έρθουν θα είναι καλύτεροι;
«Καλύτεροι» δεν είναι σωστή λέξη, δημιουργεί προσδοκίες. Είναι λάθος να αναρωτιόμαστε «ποιος είναι καλύτερος να ψηφίσουμε». Ας ξεκινήσουμε ψάχνοντας ποιοι είναι το «μικρότερο κακό». Αν στην πορεία βρεθεί και το καλύτερο, μια χαρά.
Στον λόγο σου, ειδικά τον γραπτό, τραβάς τα πράγματα, πας τη γλώσσα στα άκρα – εντάξει, σάτιρα κάνεις.
Όχι, καθόλου. Αυτός που παρκάρει πάνω στη ράμπα των αναπήρων είναι ένα κάθαρμα. Αν κάποιος είναι 1.50, δεν είναι ακραίο να τον πεις κοντό. Αν κάποιος είναι 200 κιλά, δεν είναι ακραίο να τον πεις χοντρό. Αν κάποιος παρκάρει στη ράμπα των αναπήρων, δεν είναι ακραίο να τον πεις κάθαρμα. Δεν έχω πρόβλημα με το παράνομο, αντικανονικό παρκάρισμα. Έχω πρόβλημα με το αντικοινωνικό παρκάρισμα. Σε μια κοινωνία δεν μπορείς να είσαι αντικοινωνικός, να δρας αδιαφορώντας πλήρως για τους ανθρώπους γύρω σου. Πολύ βασικός κανόνας. Όταν είμαστε πολλοί μαζί, πρέπει με τη ζωή μας, όσο γίνεται, να μην ενοχλούμε τους γύρω μας σε πρακτικά ζητήματα.
Έχουμε όμως αυτή τη ροπή προς το ανατολίτικο.
Δεν ξέρω αν είναι ροπή προς το ανατολίτικο ή είμαστε απλώς μαλάκες. Γιατί οι Τούρκοι είναι πιο Ανατολίτες από μας, αλλά δεν καπνίζουν μέσα στα μαγαζιά τους. Δεν τηρούμε τους κανόνες, γιατί είμαστε κακομαθημένοι. Είμαστε κάποιοι πουθενάδες που, επειδή πριν δυόμισι χιλιάδες χρόνια κάποιοι στον ίδιο χώρο κάνανε σπουδαία πράγματα, νομίζουμε ότι είμαστε κι εμείς σπουδαίοι. Χωρίς τίποτα να επιδείξουμε. Επειδή απλώς υπάρχουμε. Αυτό είναι η απόλυτη καταστροφή μας και μας κάνει μαλάκες.
Η Αθήνα τι συναισθήματα σου βγάζει;
Απέχθειας. Ποτέ δεν την έβρισκα πολύ ωραία. Δεν μεγάλωσα στην Αθήνα, μεγάλωσα στη Φιλοθέη, κι εκεί το περιβάλλον το έβρισκα πολύ ωραίο. Την Αθήνα την έβρισκα πολύ γοητευτική ως έφηβος, όταν ερχόμασταν από τα προάστια. Νομίζω πως είναι μια μάλλον άσχημη πόλη. Την αγαπώ γιατί ζω εδώ, νοιάζομαι για την Αθήνα, αλλά δεν μπορώ, επειδή τη νοιάζομαι, να μην τη δω όπως είναι. Η μεγαλύτερη απόδειξη του πόσο άσχημη είναι η Αθήνα είναι η φράση «έχει ωραίες γωνιές». Είναι τόσο άσχημη, που την ομορφιά μπορούμε να τη βρούμε μόνο σε κάποιες γωνιές της!
Αν μπορούσες να βιοποριστείς σε κάποια άλλη πόλη της Ευρώπης, ποια θα διάλεγες;
Οπουδήποτε και να πας στην Ευρώπη, οι πόλεις είναι ωραιότερες. Αν θα με κρατούσε κάτι στην Αθήνα, είναι οι άνθρωποι, οι φίλοι μου. Νομίζω θα διάλεγα το Λονδίνο, που είναι και πολύ ζωντανό.
Είσαι από αυτούς που κλαίνε για το brain drain;
Καθόλου, χαίρομαι για τους ανθρώπους που κατάφεραν να ξεφύγουν.
Υπάρχει η φιλολογία ότι φεύγουν τα καλύτερα μυαλά που θα μπορούσαν να φτιάξουν πράγματα εδώ.
Όχι, δεν θα μπορούσαν. Φεύγουν γι’ αυτό τον λόγο, γιατί δεν μπορούν να φτιάξουν πράγματα εδώ. Αν έμεναν εδώ, δεν θα κάνανε τα ωραία πράγματα που κάνουν έξω. Ο άνθρωπος που φεύγει έξω φεύγει επειδή δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Κι αυτός που μένει, επίσης, δεν μπορεί ή δεν έχει ανάγκη να κάνει αλλιώς.
Αν ήσουν 35, θα το έπαιρνες το ρίσκο να φύγεις έξω;
Δεν είναι θέμα ρίσκου. Αν έπρεπε να φύγω γιατί δεν θα μπορούσα να ζήσω, δεν είναι ρίσκο, είναι μονόδρομος. Ρίσκο είναι να φύγεις από κάπου που ζεις άνετα. Εγώ βιοπορίζομαι μια χαρά εδώ, δεν έχω ανάγκη να φύγω. Ναι, υπάρχει γενικότερη ανησυχία, ναι, με κλέβει η κυβέρνηση, ναι, οι τραμπούκοι κυκλοφορούν ελεύθεροι, αλλά δεν έχω άμεση ανάγκη να φύγω.
Φταίει μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ που παράγει δημοσίους υπαλλήλους και δεν αφήνει την αγορά να τρέξει;
Η αγάπη για τον κρατισμό είναι διαχρονική. Έχεις εξουσία και θέλεις να την ενισχύσεις, προσλαμβάνοντας δημοσίους υπαλλήλους. Σε αυτόν τον τομέα, η καταστροφή του Καραμανλή ήταν πολύ μεγαλύτερη από αυτή που μπορεί να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Απλώς ήταν πιο εύκολη η εποχή. Το κακό που έκανε η κυβέρνηση Καραμανλή σε αυτόν τον τομέα είναι τρομακτικό. Οι συριζαίοι πασχίζουν να το φτάσουν αυτό το κακό.
Βλέπεις να υπάρχει και μια επικοινωνία...
Απόλυτη. Στο μυαλό το δικό μου, ο Καραμανλής ήταν ο πρώτος συριζαίος πρωθυπουργός. Μέσα στη Νέα Δημοκρατία, οι καραμανλικοί είναι η Πέμπτη Φάλαγγα του ΣΥΡΙΖΑ.
Άρα ο Τσίπρας δεν είναι ο νέος Αντρέας...
Περισσότερο φέρνει σε δεύτερο Κωστάκη Καραμανλή. Στην πραγματικότητα όμως δεν μοιάζει με κανέναν. Δεν έχει υπάρξει στην ιστορία, δεν ξέρω της ανθρωπότητας, αλλά σίγουρα της Ελλάδας, τόσο αμόρφωτος, ανίκανος και τεμπέλης πρωθυπουργός. Δεν μπορεί να έχει υπάρξει πρωθυπουργός που να έχει μόνο αρνητικά και ούτε μισό θετικό στοιχείο.
Δεν βρίσκεις τίποτα θετικό στον Τσίπρα;
Εσύ βρίσκεις; Πολύ ευχαρίστως να μου πει κάποιος ένα. Μπορεί όταν πίνεις καφέ, να είναι ευχάριστος. Αλλά και στον καφέ πρέπει για κάτι να μιλήσεις. Υπάρχει κάτι που να ξέρει και να μπορεί να μιλήσει γι’ αυτό; Αλλά, έτσι κι αλλιώς, είναι άλλη η δουλειά του. Ένα πρόβλημα της ανώριμης κοινωνίας είναι ότι μπερδεύει τον άνθρωπο που συμπαθεί με αυτόν που θα ήθελε να είναι στο τιμόνι του λεωφορείου που είναι μέσα. Για τον οδηγό του λεωφορείου, δεν σε ενδιαφέρει αν είναι κάθαρμα, μονόχνοτος, μαλάκας, αν δεν έχει χιούμορ. Σε νοιάζει μόνο να ξέρει να οδηγεί.
Δεν πιστεύεις πως είναι λίγοι όσοι σκέφτονται έτσι;
Όχι, είναι πολλοί. Αν μιλήσεις με τους ανθρώπους, θα δεις πως όλοι πάνω κάτω αυτό θέλουν. Οι ψυχολογικές τους παρορμήσεις και η ανωριμότητά τους δεν τους επιτρέπει να τα κωδικοποιήσουν. Απόδειξη του πόσο πολλοί είναι, η εκλογή Σημίτη. Ο Σημίτης είχε όλα τα χαρακτηριστικά που θα έλεγε κανείς πως θα τον έκαναν απωθητικό για τη λαϊκή μάζα. Κέρδισε όμως δύο εκλογές. Απόδειξη ότι μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων ξέρει πολύ καλά τι γίνεται. Απλώς πολύ συχνά άνθρωποι που εμφανίζονται ως λογικοί και ικανοί, στην πραγματικότητα είναι παπατζήδες, που απλώς προσποιούνται τους λογικούς και ικανούς. Νομίζω ότι αν βρεθεί άνθρωπος που να είναι λογικός και να σε πείθει, θα κερδίσει μια μεγάλη μερίδα του κόσμου, αυτή που χρειάζεται.
Στον Κυριακό το βλέπεις αυτό;
Όχι τόσο όσο στον Σημίτη. Οι άνθρωποι, και δικαιολογημένα, είναι πιο επιφυλακτικοί. Καλώς ή κακώς ο Κυριάκος είναι γιος. Δεν είναι καθαρό σε όλους αν ο Κυριάκος έχει τις ιδιότητες και ικανότητες που απαιτούνται ή βρίσκεται σε αυτή τη θέση και επειδή είναι γιος. Όσο περνά ο καιρός μπορείς να βεβαιώνεσαι ότι τις έχει ή ότι δεν τις έχει. Και από το πώς αντιπολιτεύεται. Βέβαια, το πλεονέκτημα που έχει ο Κυριάκος είναι ότι οι άλλοι είναι τόσο παπατζήδες και ανίκανοι, που από μόνο του το γεγονός αυτό του δίνει μια μεγάλη ώθηση. Χρειάζεται απλώς να δείξει «δεν είμαι έτσι».
Εσείς οι σατιρικοί νομίζω πως θα κλάψετε αν πέσει ο ΣΥΡΙΖΑ.
Δεν έχουμε κλάψει ποτέ με καμία πτώση κυβέρνησης. Ίσα ίσα, θα μας δοθεί η ευκαιρία να γίνουμε πιο δημιουργικοί. Και λίγο πιο ήρεμοι. Στο κάτω – κάτω, σε κάθε μεγάλη αλλαγή, η σάτιρα δίνει μια περίοδο χάριτος. Συνήθως κρατάει 24 με 48 ώρες.
Ήσουν έτσι και με τον Τσίπρα;
Όχι, αυτός φαινόταν απατεώνας πριν αναλάβει. Είναι ο ορισμός του απατεώνα. Το μόνο που δεν έκανε ήταν να πει «σας κοροϊδεύω». Το έδειξε όμως με κάθε τρόπο. Ο ΣΥΡΙΖΑ μας κάνει τρομερά τεμπέληδες εμάς τους σατιρικούς. Τα στελέχη του λένε πράγματα που δεν θα τολμούσες να γράψεις σε σατιρικό κείμενο, επειδή θα σου φαινόντουσαν υπερβολικά. Είναι σαν σατιρικός θίασος ο ΣΥΡΙΖΑ. Οπότε φεύγοντας θα μας δώσει την ευκαιρία να δημιουργήσουμε και λίγο, να γράψουμε τα δικά μας κείμενα, όχι απλώς να λέμε τα δικά τους.
Έχεις σκύλο, έχεις μούσι, έχεις το στιλ του συριζαίου. Πιθανότατα σου αρέσει και το κάμπινγκ…
Το απεχθάνομαι. Δεν έχω την οικονομική δυνατότητα, αλλά θα ήθελα να πηγαίνω στα πολυτελέστερα των ξενοδοχείων!
Ποιο είναι το πιο αγαπημένο σου μέρος;
Υπάρχει το μέρος που βρήκαμε τον Ζάχο (σκύλος), και είναι η Εύβοια.
Γιατί Ζάχος;
Γιατί θέλαμε ένα όνομα αστείο. Είναι από τον Ζάχο Χατζηφωτίου. Στα σκυλιά μου αρέσουν τα κανονικά ονόματα.
Πώς αντέδρασε με το μωρό;
Νομίζω πως είναι επιφυλακτικός. Ο Ζάχος είναι καταθλιπτικός. Όταν είναι έξω, είναι κανονικός, αλλά στο σπίτι ξαπλώνει κυρίως. Δεν έχει καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει με το μωρό.
Η σχέση σου με τον Πέτρο (Νικολάου), διδυμάκι σου στο ραδιόφωνο, είναι φιλική;
Αναπόφευκτα μετά από τόσα χρόνια.
Είναι απαραίτητο αυτό σε ένα δίδυμο εκπομπής;
Όχι απαραίτητα. Αλλά άμα συμβαίνει, ακόμα καλύτερα.
Έχετε πλήρη ταύτιση;
Μπα, είμαστε πολύ διαφορετικοί. Αν ήμασταν μουσικά είδη, ο Πέτρος θα ήταν έντεχνο, εγώ ηλεκτρονική, χορευτική, καγκούρικη μουσική.
Θα μπορούσες να πολιτευτείς;
Γιατί όχι; Αν τα λεφτά είναι καλά, είναι μια δουλειά που θα μπορούσα να κάνω καλά.
21°
