Την ώρα που θα διαβάζονται αυτές οι γραμμές οι πρωθυπουργοί Ελλάδας και ΠΓΔΜ θα συναντώνται στη Σόφια στο περιθώριο της πολυμερούς συνόδου ΕΕ - Δυτικών Βαλκανίων. Η συνάντηση έχει καθοριστεί για τις 17 Μαΐου, λοιπόν, με μοναδικό θέμα στην ατζέντα την έγκριση των αρχών της συμφωνίας που έχει προετοιμαστεί από τους υπουργούς εξωτερικών, Νίκο Κοτζιά και Νικόλα Ντιμιτρώφ, με τη συνδρομή του μεσολαβητή Μάθιου Νίμιτς.
Το περιεχόμενο της συμφωνίας θα γίνει δημοσίως γνωστό προφανώς μετά τη συνάντηση της Σόφιας. Ωστόσο παρά τα «μυστήρια» που χαρακτηρίζουν αυτή την πολύμηνη διαπραγμάτευση, οι άξονες και άρα οι προφανείς πολιτικές επιπτώσεις στο εσωτερικό των δύο χωρών είναι λίγο ή πολύ γνωστοί.
Πρόκειται για μία νέα «Ενδιάμεση Συμφωνία». Τον ίδιο χαρακτήρα είχε και η προηγούμενη η οποία υπεγράφη από τον Κάρολο Παπούλια επί πρωθυπουργίας Ανδρέα Παπανδρέου το 1993. Σε μία τέτοια περίπτωση, η συμφωνία αυτή δεν θα χρειαστεί να επικυρωθεί από τη Βουλή. Ο «ενδιάμεσος» χαρακτήρας καθορίζεται από την ίδια τη φιλοσοφία των συμφωνηθέντων. Ποια είναι αυτά;
1) Η ΠΓΔΜ εντός ενός έτους ή διετίας θα πρέπει να αλλάξει τη συνταγματική περιγραφή της ονομασίας της, καθώς και να αναθεωρήσει το προοίμιο και άρθρα του συντάγματός της τα οποία ενσωματώνουν αρχές, πολιτικές και σκεπτικό που παραπέμπει σε αλυτρωτισμό. Η ΠΓΔΜ θα έχει δεσμευθεί ρητά για τη συνταγματική αυτή αναθεώρηση στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
2) Μέχρι τότε η νέα ονομασία του γειτονικού κράτους θα ισχύει για τα διεθνή forum, οργανισμούς και θεσμούς, αλλά δεν θα έχει τον ρητά διατυπωμένο χαρακτήρα «erga omnes». Δηλαδή, για «πάσα χρήση» στο εξωτερικό και στο εσωτερικό της χώρας. Η αρχή αυτή θα ισχύσει με την επικύρωση της συνταγματικής αλλαγής.
3) Στο χρονικό αυτό διάστημα του ενός ή των δύο ετών θα διατυπωθούν - επιλυθούν επιμέρους ζητήματα ως προς την ονομασία της γλώσσας, της τοπικής Εκκλησίας καθώς και της ταυτότητας, ενώ θα διαμορφωθεί και το πλαίσιο συγγραφής των εκπαιδευτικών εγχειριδίων σε όλες τις βαθμίδες της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
4) Δεδομένου ότι η Ενδιάμεση Συμφωνία συνοδεύεται από έναν δεσμευτικό οδικό χάρτη, η πρόσκληση της ΕΕ προς της ΠΓΔΜ για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ένωση και με χρονικό ορίζοντα περί το 2025, καθώς και η πρόσκληση από το ΝΑΤΟ ένταξης της FYROM στη Συμμαχία θα τελούν υπό αίρεση μέχρι την υλοποίηση των δεσμεύσεων. Αυτή η διάσταση «σηκώνει» πολύ νερό, αφού επί της ουσίας οι εκτιμήσεις, κρίσεις και αποφάσεις σε ευρωπαϊκό και συμμαχικό επίπεδο είναι βασικά πολιτικού χαρακτήρα και εξαρτώνται πάντα από τη γεωστρατηγική πραγματικότητα και τους εκάστοτε συσχετισμούς δυνάμεων. Σε περίοδο συνολικής ρευστότητας ουδείς είναι σε θέση να καθορίσει με ακρίβεια την κατάσταση που θα επικρατεί σε δύο χρόνια από σήμερα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, την Ανατολική Μεσόγειο, στο ουκρανικό ζήτημα, στις σχέσεις Τουρκίας - ΕΕ, στην ίδια την πολιτική γεωγραφία των Βρυξελλών. Ουδείς είναι σε θέση να προβλέψει επακριβώς το πώς θα εξελιχθούν οι σχέσεις ΕΕ με τις ΗΠΑ κατά την επόμενη διετία.
5) Άρα οι δεσμεύσεις και ο οδικός χάρτης που θα χαρακτηρίζει αυτή τη συμφωνία θα πρέπει να τελούν υπό καθεστώς πλήρους και ασφαλούς προσδιορισμού με εντελώς καθορισμένα βήματα ως προς την υλοποίηση των συμφωνηθέντων. Πρόκειται για αμιγώς πολιτική διάσταση και για τον λόγο αυτό την τελική διαμόρφωση του πλαισίου αναλαμβάνουν οι δύο πρωθυπουργοί.
6) Αντιλαμβάνεται και ο πλέον αφελής πως η «ΟΝΟΜΑΣΙΑ» της ΠΓΔΜ είναι πλέον δευτερευούσης σημασίας. Με ένα πρόθεμα «Άνω» ή «Νέα» Μακεδονία, η ονομασία είναι σύνθετη με χρονικό ή γεωγραφικό προσδιορισμό. Δεν υπάρχει, δηλαδή, κανένας αιφνιδιασμός ως προς αυτή τη διάσταση.
Η αμερικανική παρέμβαση
Όταν οι Αμερικανοί και η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία αντιλήφθησαν πως οι δύο χειριστές, υπουργοί Εξωτερικών Κοτζιάς και Ντιμιτρώφ, ακολουθούσαν αυτόνομες από τις κυβερνήσεις τους διαπραγματευτικές τακτικές (όσο και να φαίνεται οξύμωρο) ανασήκωσαν τα μανίκια. Οι δύο χειριστές επιχείρησαν να διαρθρώσουν τη διαπραγματευτική τους στρατηγική η οποία προσαρμοζόταν στις προσωπικές τους φιλοδοξίες. Η κατάσταση πήγε να ξεφύγει επικίνδυνα λίγο πριν την τελευταία τριμερή της Βιέννης προ τριών περίπου εβδομάδων. Ο Νικόλα Ντιμιτρόφ επιχείρησε να διαμορφώσει συνθήκες «κόκκινων γραμμών» τις οποίες η Αθήνα δεν θα μπορούσε να αποδεχθεί. Παρά την αναποτελεσματική διάρθρωση της αμερικανικής διπλωματικής γραφειοκρατίας στην Ουάσιγκτον, το «σύστημα» λειτούργησε. Καταλυτικό ρόλο, όπως λένε οι καλά πληροφορημένοι διπλωματικοί κύκλοι, διαδραμάτισε αιφνιδιάζοντας θετικά ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ Ναύαρχός Αποστολάκης ο οποίος βρέθηκε στην Ουάσιγκτον, όπου και εξέθεσε με σαφήνεια τη γεωστρατηγική κατάσταση στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ και τη ρευστότητα του συστήματος ασφαλείας στα Δυτικά Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο. Βασικό επιχείρημά του ήταν η «μαύρη τρύπα» που διαμόρφωσε η αποσταθεροποιητική τακτική της Τουρκίας στο δυτικό σύστημα ασφαλείας σε συνάρτηση με τη ρωσική επιρροή σε πολιτικά υποσυστήματα στην ΠΓΔΜ, τη Σερβία, το Μαυροβούνιο, ακόμη και στον ελληνικό βορρά (βλέπε τα non paper εν είδει δημοσιευμάτων που αναρτήθηκαν ευρέως με κοινή πηγή τα κεντρικά της ΕΥΠ στην Κατεχάκη). Τελικά οι Αμερικανοί αυτά κατανοούν και έτσι λειτουργούν. Ο ιμάντας μετάδοσης κίνησης ενεργοποιήθηκε και στη Γαλλία. Βρετανία και Γερμανία συμφώνησαν πως η ΠΓΔΜ θα πρέπει να πιεστεί ακραίως διότι η Αθήνα είχε ήδη προβεί στις υπαναχωρήσεις που της αναλογούσαν. Στο τελευταίο ραντεβού της Βιέννης, ο Μάθιου Νίμιτς ξεκαθάρισε στον Νικόλα Ντιμιτρόφ πως τα ψέματα τελείωσαν. Ο Ζόραν Ζάεφ έλαβε το μήνυμα. Το «erga omnes» θα έμπαινε στο τραπέζι με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Με χρονοδιάγραμμα ή όχι. Στο Σούνιο προ ημερών καθορίστηκαν οι λεπτομέρειες ως προς αυτή τη διάσταση. Έμενε να ειπωθεί το τελευταίο πολιτικό ok. Ο αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα και ο ομόλογός του στα Σκόπια ανέλαβαν δράση. Ο πρώτος επισκέφθηκε ασθμαίνων τον Κυριάκο Μητσοτάκη και συνομίλησε και με άλλους παράγοντες της αντιπολίτευσης. Ο πρέσβης των ΗΠΑ στα Σκόπια μίλησε με τον πρωθυπουργό Ζόραν Ζάεφ. Στις Βρυξέλλες, το Παρίσι, το Βερολίνο και το Λονδίνο απλά κίνησαν το κεφάλι καταφατικά.
Η ζύμωση στην Αθήνα
Τη Δευτέρα που μας πέρασε ένας εκ των βασικών συνεργατών του Κυριάκου Μητσοτάκη βρέθηκε προσκεκλημένος σε ραδιοφωνικό σταθμό της πρωτεύουσας. Οι συντελεστές της εκπομπής τον άκουγαν να σκέφτεται μεγαλοφώνως. Μίλησε για «τριπλές εκλογές τον επόμενο Μάιο». Περίεργο, όταν οι περί το Μαξίμου κινούμενοι παρατηρητές ορκίζονταν την περασμένη εβδομάδα πως οι εκλογές θα διεξαχθούν κάπου στα μέσα Οκτωβρίου. Προφανώς κάτι συμβαίνει το οποίο χρειάζεται χρόνο για να συστηματικοποιηθεί. Δύο ομάδες δημοσιευμάτων έδωσαν τον τόνο. Η πρώτη ομάδα αφορά τα τεκταινόμενα στον χώρο της Χαριλάου Τρικούπη. Ήταν χαρακτηριστικό και το editorial του Γιάννη Πρετεντέρη με στόχο τον Σταύρο Θεοδωράκη, τον Γιώργο Παπανδρέου, τον Ραγκούση και άλλους. Η δεύτερη ομάδα δημοσιευμάτων αφορούσε τη σύσταση της νέας Υπερδεξιάς τύπου γερμανών εναλλακτικών. Σαμαρικοί, ο πικραμένος Αντώναρος, ο Φαήλος Κρανιδιώτης, ο Νίκος Καραχάλιος, ο Τάκης Μπαλτάκος, ο Γιώργος Καρατζαφέρης, ο απίστευτος Βελόπουλος, η Παπακώστα, όλοι αυτοί πίσω από την υπόθεση «Καθαρή Δεξιά». Ένας απών. Ο Πάνος Καμμένος. Το ρεπορτάζ θέλει το Μαξίμου να επικροτεί τη σύσταση υπερδεξιού πόλου στα δεξιά του Μητσοτάκη. Άλλωστε πώς εξηγείται η «ευγενική χορηγία» από εφημερίδα του περιβάλλοντος ΣΥΡΙΖΑ με εκτενή συνέντευξη του Τάκη Μπαλτάκου!!! Ακόμη και η «Αυγή» προ δύο μηνών τον «περιποιήθηκε» με πολιτική αβροφροσύνη. Στα υπέργεια δώματα της Κουμουνδούρου ισχυρίζονται πως η σχέση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ λήγει ληξιαρχικά την 18η Αυγούστου. Ο Καμμένος το γνωρίζει από πρώτο χέρι. Η ενδιάμεση συμφωνία με την ΠΓΔΜ μπορεί και να λειτουργήσει καταλυτικά ως προς τους προσωπικούς εκλογικούς σχεδιασμούς του κ. Καμμένου. Μία ελληνική εκδοχή υπερδεξιού κόμματος αλά γερμανικά ταιριάζει γάντι στις εναπομείνασες προοπτικές του αρχηγού των ΑΝΕΛ. Εκτός αν οι Αμερικανοί «ξανακάνουν» το θαύμα τους.
