Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας ο λαϊκισμός έχει σε μεγάλο βαθμό υπονομεύσει τον πολιτικό διάλογο. Δημαγωγοί και εθνοπατέρες κάθε πολιτικής απόχρωσης έχουν ποικιλοτρόπως εκμεταλλευτεί το μόνιμο άγχος μας ότι οι Ευρωπαίοι μάς υποτιμούν (μη αναγνωρίζοντας το ρόλο που οι πρόγονοί μας έχουν παίξει στην ιστορία του παγκόσμιου πολιτισμού) και την εθνική μας ανασφάλεια, που πηγάζει από ταπεινώσεις του παρελθόντος και υπαρκτές ή φαντασιακές προσδοκίες. Έχουν ταυτόχρονα καλλιεργήσει την παράλογη πεποίθηση ότι η Ε.Ε. μας έχει εκμεταλλευτεί οικονομικά, αν και στην πραγματικότητα τα ευρωπαϊκά κονδύλια έχουν στηρίξει όλες τις υποδομές αυτής της χώρας.
Ας μην μας κάνει λοιπόν εντύπωση αν το εθνικό αφήγημα των ημερών είναι «ροζ», δηλαδή μία απόλυτα απλουστευτική και μανιχαϊστική ανάγνωση της πολιτικής πραγματικότητας, σε συνδυασμό με έναν άκρατο συναισθηματισμό που αποκλείει τον ορθό λόγο και την αμερόληπτη, επιστημονική προσέγγιση.
Φάνηκε ακόμη μία φορά ότι αρκετοί πολίτες είναι ανίκανοι να σχηματίζουν άποψη η οποία θα πηγάζει από προσωπική έρευνα και την οποία θα μπορούν να θεμελιώσουν με επιχειρήματα. Ορισμένοι μάλιστα αδυνατούν να συζητήσουν δίχως υπόρρητες απειλές ή και την ανοιχτή επίκληση βίας.
Το χαμηλό επίπεδο της δημόσιας εκπαίδευσης, η ρητορική της βίας (από τη Χρυσή Αυγή, και τις ακροαριστερές ομάδες) που έχει διαβρώσει την ελληνική κοινωνία, η αντικατάσταση των εφημερίδων ως πηγή πληροφόρησης από τα Μέσα Μαζικής Δικτύωσης, οδηγούν αναπόφευκτα στην απώθηση για τον ορθό λόγο, τη δυσκολία να φέρουμε εις πέρας οποιαδήποτε διαδικασία απαιτεί συγκεκριμένα χρονικά στάδια και όρια, και στον υπερσυναισθηματισμό. Και αυτά είναι γνωρίσματα κοινά σε πολίτες κάθε κομματικής απόχρωσης που δεν έχουν τα απαραίτητα εργαλεία ώστε να βάλουν σε τάξη την πληθώρα των πληροφοριών και των στοιχείων, και στη συνέχεια να τα αναλύσουν αποτελεσματικά.
Ας θυμηθούμε τα πολιτικά συνθήματα των συλλαλητηρίων σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα αλλά και των αγανακτισμένων που σύχναζαν στην «πάνω» και την «κάτω» πλατεία το 2011, για να καταλάβουμε σε ποιο βαθμό απορρίπτουμε ως λαός την έλλογη σκέψη ενώ σπεύδουμε να υιοθετήσουμε οποιαδήποτε άποψη ή δόγμα εγείρει το θυμικό.
Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι, όπως είχα γράψει και πριν από έναν χρόνο, ζούμε σε μία κοινωνία διπολική όπου πολλά από τα καίρια κοινωνικά και εθνικά ζητήματα αντιμετωπίζονται μέσω της διχοτόμησης της κοινής γνώμης υπέρ ή κατά μίας θέσης ή ενός προσώπου. Οι ιστορικές, κοινωνιολογικές, οικονομικές ή άλλες γνώσεις δεν θεωρούνται απαραίτητες καθώς αυτό που προέχει είναι τα διαπιστευτήρια κομματικής πίστης και, φυσικά, η ένταση της θυμικής αντίδρασης που μοιάζει αυτόματα να αποδεικνύει την αξία της άποψής μας.
Αυτός ο διπολισμός σε συνδυασμό με την έντονη προσωπολατρία καθορίζουν την πολιτική σκέψη αρκετών ελλήνων πολιτών, εξ ου και η ατέρμονη αναζήτηση ενός «εθνοσωτήρα» που θα έχει την ικανότητα να καθοδηγήσει τα πλήθη, να προστατεύσει τα συμφέροντά τους, ώστε μόνος αυτός, ενάντια σε όλους, με την ευφυΐα, τον δυναμισμό και τον «αντρισμό» του να βγάλει τη (φτωχή πλην τίμια) χώρα από τα όποια αδιέξοδα και να την σώσει από τις σκοτεινές δυνάμεις που την κατατρέχουν.
Γι' αυτό και με μεγάλη ευκολία η συζήτηση, από το σημαντικό θέμα της εξωτερικής πολιτικής περί του ονόματος των Σκοπίων, μετατέθηκε στις εικασίες για τον ακριβή αριθμό των συμμετεχόντων στο Συλλαλητήριο και μετατράπηκε σε κουτσομπολιό που αφορούσε την προσωπικότητα και το μουσικοσυνθετικό έργο του Μίκη Θεοδωράκη. Έτσι, το θέμα των ημερών έγινε τελικά αν εκείνος ανήκει στους «καλούς» ή τους «κακούς» ήρωες του εθνικού μας παραμυθιού.
Είμαστε junkies του συναισθήματος και αυτό μπορούμε εύκολα να το διαπιστώσουμε αν αναλογιστούμε τα σουξέ που σιγοτραγουδάμε, τα σίριαλ και τις δακρύβρεχτες απογευματινές εκπομπές που παρακολουθούμε με θρησκευτική ευλάβεια, τις μελό ελληνικές ταινίες που δεν κουραζόμαστε να ξαναβλέπουμε, τη ροζ λογοτεχνία που σταθερά στέλνουμε στη λίστα των ευπώλητων βιβλίων, το περιεχόμενο των αναρτήσεων που παίρνουν εκατοντάδες like στο facebook. Και φυσικά κάποιους από τους πολιτικούς που εκλέγουμε −τυχοδιώκτες ή δημαγωγούς− για τους οποίους ένα λαός με αλλεργία στον ορθό λόγο αποτελεί εύκολη λεία.
16°
