Ο Μίκης Θεοδωράκης είναι ένα πρόσωπο υπεράνω κριτικής; Όλοι είμαστε σίγουροι ότι δεν υπάρχει άλλη τέτοιας έντασης συγκολλητική ουσία των παρεών των Ελλήνων από τα τραγούδια του. Έστω και αν οι περισσότεροι καταλαβαίνουμε ότι όταν εμείς θα είμαστε αστρόσκονη οι μουσικές του θα ζουν. Έστω και αν ξέρουμε ότι πρόκειται για έναν από τους ελάχιστους Έλληνες που είναι πασίγνωστος στα πέρατα της Οικουμένης. Έστω και αν γνωρίζουμε ότι είναι ο τελευταίος Έλληνας μύθος. Μπορούμε να τον κρίνουμε γιατί στη Δημοκρατία κανείς δεν είναι υπεράνω κριτικής. Υπάρχει όμως μία παράμετρος που ποτέ δεν πρέπει να ξεχνούμε, η παράμετρος των μεγεθών.
Μπορεί ένας ομότεχνός του να κατακρίνει τον Μίκη Θεοδωράκη ως συνθέτη; Ναι, αν έχει γράψει έστω και ένα τραγούδι που μπορεί να σταθεί στο ύψος των τραγουδιών του. Πόσο παράταιρο και ασεβές θα ακουγόταν αν ένας τριτοκλασσάτος συνθέτης έβγαινε δημοσίως να διακηρύξει ότι ο Θεοδωράκης είναι μέτριος καλλιτέχνης; Ο ψόγος και η γενική αποδοκιμασία θα στρεφόταν στον ίδιο και ο Μίκης θα έμενε αλώβητος σαν τον σιδερόφρακτο ιππότη που τον χτύπησε χάρτινη σαίτα. Ο Χατζηδάκις, ναι, ο Ξαρχάκος, θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν δημοσίως το καλλιτέχνικό εκτόπισμα του Θεοδωράκη, και ποτέ δεν διανοήθηκαν να το κάνουν. Είπαμε, είναι ο σεβασμός των αναλογιών που δίνει την αρμονία στα πράγματα.
Μπορεί ένας επαναστάτης να επικρίνει τον Μίκη Θεοδωράκη ως επαναστάτη, γιατί θεώρησε ότι η πορεία του από το βουνό στην πολιτική της ειρήνης δεν είχε συνέπεια; Φυσικά, αν στην επαναστατική του διαδρομή έχει θέσει ποτέ σε κίνδυνο την ασφάλεια και την σωματική του ακεραιότητά. Ο Μανώλης Γλέζος, ας πούμε, θα δικαιούτο να το κάνει αλλά ασφαλώς δεν του πέρασε από το μυαλό. Εκείνος γνωρίζει πότε ήταν η ώρα του αγώνα και πότε είναι ο καιρός της ειρήνης, και στον καιρό της Δημοκρατίας υπάρχει πολιτική αντιπαράθεση και όχι πλειοδοσία επανάστασης.
Διότι δείτε τώρα τι συμβαίνει. Ένας άνθρωπος που ήταν παρών με τον τρόπο της ολόψυχης συμμετοχής σε όλες τις μεγάλες περιπέτειες της χώρας, που διέθεσε τη μισή του ζωή υπηρετώντας με κίνδυνο την ιδεολογία και την πίστη του για το κοινό καλό, που πέρασε δια πυρός και σιδήρου δικτατορίες, κατοχή και εμφύλιο και στάθηκε αδούλωτος και όρθιος, που δεν σταμάτησε ποτέ στα μεγάλα πάθη να δίνει στο λαό τη μουσική υπόκρουση των αγώνων και της αγωνίας, θεωρείται λειψός επαναστάτης από ορισμένους ακτιβιστές των σπρέι. Μια τσογλανοπαρέα μου κάνει κριτική, που λέει και Σαββόπουλος.
Μιλάμε για τους σύγχρονους επαναστάτες του θερμοκηπίου που θάλλουν σε προστατευμένο περιβάλλον, που τους έχει παραχωρηθεί μία γειτονιά και μερικά εκπαιδευτικά ιδρύματα για να εκτονώνουν τα αντιεξουσιαστικά τους απωθημένα, που παίζουν πόλεμο με τις μολότωφ σε διαδηλώσεις χωρίς να τους πειράζει κανείς, που βάζουν φωτιές σε τρόλευ και κάδους ανενόχλητοι, που εισβάλλουν σε δημόσια κτίρια με τη συχνότητα καιρικών φαινομένων και τους κοιτάζουν, που ακόμα και όταν σπανίως συλλαμβάνονται απελευθερώνονται αμέσως και γίνονται ήρωες της παρέας τους. Δεν ξέρω αν είναι επαναστάτες χωρίς αιτία αλλά σίγουρα είναι επαναστάτες χωρίς συνέπειες. Πώς είναι δυνατόν λοιπόν αυτοί να θεωρούν ασυνεπή επαναστάτη έναν άνθρωπο που έχει στάσεις στη διαδρομή του τις Ιταλικές φυλακές στην κατοχή, τον ΕΛΑΣ στην αντίσταση, την Ικαρία, τη Μακρόνησο, τη Μπουμπουλίνας, τη Ζάτουνα και τον Ωρωπό, αυτοί που ο μόνος κίνδυνος που έχουν ποτέ διατρέξει είναι να περάσουν τρεις ώρες στη ΓΑΔΑ;
Αν θέλουν ας βγουν δημοσίως με τα πρόσωπά του ακάλυπτα να κάνουν πολιτική αντιπαράθεση και με τον Μίκη Θεοδωράκη και με οποιονδήποτε άλλον θέλουν. Αυτό κάνουμε όλοι μας σε καιρό ειρήνης στο πολίτευμά μας. Όμως δεν γίνεται να γράφεις κρυφά τη νύχτα συνθήματα στον τοίχο κάποιου, που έκανε το ίδιο πράγμα την εποχή που αν σε έπιανε η Γκεστάπο σε εκτελούσε επι τόπου.
21°
