Το τρίπτυχο του τίτλου συμπυκνώνει έναν βασικό μας στόχο και συμβολίζει τη βιώσιμη αλλά και αναπτυξιακή προοπτική της Θεσσαλονίκης. Συμβολίζει την προσπάθειά της να είναι ανθρώπινη και ελκυστική, ανοιχτή και προσβάσιμη.
Το κυκλοφοριακό πρόβλημα της Θεσσαλονίκης και κάθε πόλης ακουμπάει τουλάχιστον σε τρεις συναρμοδιότητες: της αυτοδιοίκησης, της περιφέρειας και της κεντρικής κυβέρνησης. Η διαπίστωση αυτή από μόνη της δεν είναι καθόλου ενθαρρυντική, και σίγουρα δείχνει πόσο μακριά βρισκόμαστε από μια ουσιαστική αποκέντρωση προς την αυτοδιοίκηση. Παράλληλα συνηθίζεται η συζήτηση να μονοπωλείται στα μεγάλα εργα υποδομής, χωρίς να δίνεται η δέουσα σημασία σε δεκάδες μεσαίες ή μεγάλες παρεμβάσεις, καθαρόαιμα δημοτικά έργα που λειτουργούν ανακουφιστικά στην καθημερινότητα των πολιτών. Τέτοιου είδους έργα έχουν εκτελεστεί ήδη από τη διοίκησή μας, όπως είναι η ανάπλαση της Νέας Παραλίας, η πεζοδρόμηση της Αγ. Σοφίας, η ανάπλαση της πλ. Χρηματιστήριου, η κατασκευή δρόμων ήπιας κυκλοφορίας και αρκετές αναπλάσεις οδών, η θεσμοθέτηση σχολικών δακτυλίων οδικής ασφαλείας για τους μαθητές, η σήμανση πεζών και η συνεχής συντήρηση δρόμων και προβληματικών περιοχών. Όλα τα παραπάνω αποτέλεσαν το προοίμιο της υλοποίησης του σχεδίου μας για την πόλη. Η συνολική εφαρμογή του, όμως, είχε να αντιπαλέψει σοβαρά προβλήματα. Το μεγαλύτερο από αυτά ήταν η πρωτοφανής λόγω της κρίσης απώλεια πόρων της τοπικής αυτοδιοίκησης που μας ανάγκασε να δουλεύουμε με το τριάντα τοις εκατό του προϋπολογισμού προηγούμενων δημοτικών διοικήσεων. Στο βασικό αυτό πρόβλημα προστέθηκαν τα νέα προβλήματα του ελέγχου νομιμότητας, ο οποίος συχνά συγχέεται με τον έλεγχο σκοπιμότητας των έργων της τοπικής αυτοδιοίκησης, τα εμπόδια της νέας γραφειοκρατίας που το ελληνικό κράτος βρίσκει πάντα τρόπους να παράγει, καθώς και ο κατακερματισμός αρμοδιοτήτων μεταξύ κεντρικής κυβέρνησης, Δήμου και Περιφέρειας. Παρ' όλα αυτά, έχουμε φτάσει στο σημείο να ξεπεράσουμε όλες τις παραπάνω αντιξοότητες και μετά το πέρας και του απαραίτητου χρόνου μελετητικής ωρίμανσης και χρηματοδοτικής ένταξης, είναι πολλά περισσότερα τα έργα που ετοιμάζονται για να προχωρήσουν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.
1. Ανοιχτοί δρόμοι
Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, η παράνομη στάθμευση επιβαρύνει ασφυκτικά τους βασικούς οδικούς άξονες της πόλης που, αν λειτουργούσαν απερίσπαστοι, θα μπορούσαν να αυξήσουν την ταχύτητα κυκλοφορίας των οχημάτων κατά 20-30%. Στην κατεύθυνση αυτή προγραμματίζεται η φυσική αποθάρρυνση της παράνομης στάθμευσης με την τοποθέτηση τεχνητών εμποδίων από την Τσιμισκή και την Αγ. Δημητρίου μέχρι την Παύλου Μελά και την Ίωνος Δραγούμη (φωτο 1), και σε πλήθος ακόμη δρόμων στο κέντρο και στην περιφέρεια. Ήδη έχουν λειτουργήσει με απόλυτη επιτυχία και συντριπτική αποδοχή δύο πιλοτικά προγράμματα ενα στην οδό Ερμού στο ύψος των αγορών Μοδιανό, Καπάνι και Βλάλη (φωτο 2) καθώς και στην οδό Λέοντος Σοφού (φωτο 3). Όλες αυτές οι παρεμβάσεις που είναι τριών κατηγοριών, επεξεργασμένες σύμφωνα με τις σύγχρονες επιστημονικές πρακτικές, θα ξεκινήσουν να επεκτείνονται σταδιακά από τον Σεπτέμβριο στο κρίσιμο οδικό δίκτυο. Έτσι η παράνομη στάθμευση μπορεί να περιοριστεί αρκετά και οφείλουμε να την περιορίσουμε περισσότερο, απελευθερώνοντας παράλληλα σημαντικές δυνάμεις και ενέργεια της δημοτικής αστυνομίας. Το κέρδος της πόλης θα είναι διπλό.
2. Ελεύθερες διαβάσεις
Θεωρούμε κριτήριο για μια ανοιχτή και φιλόξενη πόλη, την άνεση και ασφάλεια που αισθάνεται ο πεζός. Είναι ίσως η πιο κρίσιμη πτυχή του πολιτισμού της καθημερινότητας. Όλες οι κρίσιμες και πολυσύχναστες διαβάσεις πεζών θα οριοθετηθούν σε πρώτη φάση με ελαστικούς κώνους απελευθερώνοντας ταυτόχρονα την απρόσκοπτη κίνηση των πεζών, και την μεγιστοποίηση της οδικής ασφαλείας. Ήδη έχουν εφαρμοστεί αρκετές πετυχημένες πολιτικές εφαρμογές όπως για παράδειγμα στην οδό Παλαιών Πατρών (φωτο 4). Η υλοποίηση του έργου σε δεκάδες διαβάσεις θα ξεκινήσει στο τέλος του καλοκαιριού.
Πάνω στα πεζοδρόμια επιδιώκουμε να πετύχουμε έναν διπλό στόχο. Από τη μία να αποτρέψουμε την παράνομη επέκταση των τραπεζοκαθισμάτων τόσο με τους στοχευμένους ελέγχους της δημοτικής αστυνομίας όσο και με την βελτίωση του κανονιστικού πλαισίου, που ελπίζουμε να εξασφαλίσει την συμφωνία όλων των παραγόντων και κυρίως των καταστηματαρχών. Το κανονιστικό πλαίσιο το επεξεργάζεται μια επιτροπή που συστήσαμε γι’αυτό το σκοπό και αποτελείται από πολλούς επαγγελματικούς φορείς καθώς και μέλη της κοινωνίας των πολιτών. Από την άλλη θα ελεγχθεί αυστηρά η τόσο επικίνδυνη και ενοχλητική κίνηση των δικύκλων πάνω στα πεζοδρόμια. Για την επίτευξη του στόχου θα οργανώσουμε μία καμπάνια ενημέρωσης. Θέλω στο σημείο αυτό να επαναλάβω οτι αυτού του είδους τα προβλήματα που τόσο βασανίζουν την καθημερινότητα, προκαλούνται από εμάς τους ίδιους. Επομένως είναι θέματα που προϋποθέτουν την συνείδηση του συλλογικού συμφέροντος, παραμερίζοντας τη στιγμιαία ατομική εξυπηρέτηση. Στο θέμα αυτό η έκκλησή μου προς τους πολίτες θα είναι συνεχής.
4. Ελεγχόμενη στάθμευση
Μετά απο αρκετούς μήνες προσπαθειών για τη διενέργεια του διαγωνισμού ελεγχόμενης στάθμευσης με σύμπραξη δημόσιου- ιδιωτικού τομέα, τον Σεπτέμβριο θα εφαρμοστεί το νέου σύγχρονο σχέδιο. Με μοντέρνες τεχνολογίες, και εξυπηρετήσεις απο το κινητό τηλέφωνο και αυτόματες πληρωμές, το νέο αυτό έργο θα εξασφαλίζει θέσεις επισκεπτών και κατοίκων. Θεωρούμε σχεδόν βέβαιο πως θα πετύχουμε την αύξηση του ρυθμού της εναλλαγής στάθμευσης και άρα στην ουσία μεγαλύτερη προσφορά εξυπηρέτησης. Θα παρακολουθήσουμε την εξέλιξη και θα προσαρμόζουμε συνεχώς βελτιωτικά το νέο σύστημα. Σε ένα δεύτερο επίπεδο χρόνου ο Δήμος επιχειρεί να εντάξει το παρκινγκ του Δημαρχείου και τα παρκινγκ της Κουντουριώτη και του Λιμανιού, καθώς και των άλλων ιδιωτικών, σε ένα ενιαίο σύστημα που μέσω κυκλικών mini buses θα αναβαθμίσουν την εξυπηρέτηση των πολιτών
Στην Μητροπόλεως, στην Τσιμισκή και στη Λεωφόρου Στρατού θα τοποθετηθούν διαχωριστικά ώστε η κίνηση των λεωφορείων να γίνεται απρόσκοπτα και γρηγορότερα (φωτο 1). Ως διοίκηση εκφράζουμε τη δυσφορία μας για τις τελευταίες δυσάρεστες εξελίξεις στο θέμα του ΟΑΣΘ. Όπως και δημόσια δηλώσαμε δεν θα επιτρέψουμε η πόλη να οδηγηθεί ξανά σε ομηρία, συνθλιβόμενη μεταξύ του Οργανισμού και του Υπουργείου
6. Πόλη ποδηλάτων
Σίγουρα αργήσαμε στο θέμα των ποδηλάτων. Σε μεγάλο βαθμό όμως αυτό οφείλεται στην απουσία μέχρι πρότινος σαφούς θεσμικού πλαισίου για την εκπόνηση μελετών για τους ποδηλατόδρομους. Ένας ποδηλατόδρομος πρέπει να διατρέχει ολόκληρη την πόλη. Ξέρουμε ότι με αυτόν τον τρόπο θα ανεβάσουμε τον βαθμό ποδηλατοκίνησης, και θα εκτρέψουμε σημαντικό ποσοστό από τις ιδιωτικές μετακινήσεις. Παρόλα αυτά παραλάβαμε έναν ψευδο- ποδηλατόδρομο με πρόχειρα υλικά, που καταστρατηγούνταν με μεγάλη ευκολία από τα ΙΧ οχήματα. Ήταν σαν να μην υπάρχει. Ωστόσο, απαρέγκλιτος στόχος μας υπήρξε η Θεσσαλονίκη να αποκτήσει έναν μόνιμο και διευρυμένο ποδηλατόδρομο, που να δημιουργεί μελλοντικά τη δυνατότητα για συνεχή επέκταση, ακόμη και στις μικρογειτονιές. Ετσι ξεκινήσαμε απο την αρχή. Έχει βγει, λοιπόν, ήδη η προκήρυξη της μελέτης "δικτύου ποδηλατοδρόμων" που θα ενώνει το κέντρο της πολης με τις περιφερειακές περιοχές, και θα αποτελεί τον πρώτο κορμό του δικτύου. Με μόνιμες όμως κατασκευές, και ακριβείς προδιαγραφές όπως τις συναντάμε σε όλες τις μεγαλουπόλεις της Ευρώπης και της Αμερικής. Ευελπιστούμε οτι σε έξι μήνες θα είμαστε σε θέση να προκηρύξουμε την κατασκευή του έργου.
7. Ποδηλατόδρομος στη Λεωφόρο Νίκης
Έχουμε ανακοινώσει ήδη το έργο επέκτασης της παλαιάς παραλίας με ξύλινο deck προς τη θάλασσα, ώστε να προκύψει επαρκής χώρος για την ασφαλή κίνηση πεζών και ποδηλάτων. Μέχρι την κατασκευή του έργου αυτού, που θα απαιτήσει μια διετία, προωθούμε την λειτουργία του ποδηλατόδρομου εις βάρος μιας λωρίδας κυκλοφορίας στην λεωφόρο Νίκης, που σήμερα σπαταλάται δυστυχώς από την συνεχή παράνομη στάθμευση
8. ΤΑΧΙ - Φορτοεκφορτώσεις
Σε συνδυασμό με την εφαρμογή του νέου συστήματος ελεγχόμενης στάθμευσης, επαναχωροθετούνται οι πιάτσες ΤΑΧΙ και τίθεται σε λειτουργία νέο ωράριο φορτοεκφόρτωσης που την επιβάλλει σε συγκεκριμένο ωράριο (από τις 8 το βράδυ μέχρι τις 8 το πρωί). Πρόκειται για μικρές αλλαγές και προσαρμογές που συνδυασμένα όμως με μεγαλύτερες παρεμβάσεις μεγιστοποιούν την λειτουργικότητα της πόλης.
9. Επέκταση πεζόδρομου Αγίας Σοφίας και ανάπλαση πλατείας Φαναριωτών
Η συμπλήρωση του έργου πεζοδρόμησης της Αγίας Σοφίας και κάτω απο την Τσιμισκή θα ολοκληρώσει την ιδιαίτερη αυτή αστική παρέμβαση. Μαζί με την Αριστοτέλους θα αποτελέσουν ένα δίδυμο εμβληματικών πεζοδρόμων που θα διασυνδέουν την Εγνατία με την Θάλασσα. Στην ίδια ακριβώς φιλοσοφία λειτουργεί και η ανάπλαση της πλατείας Φαναριωτών, που απο την μια θα αναμορφώσει την περιοχή που κατακερματίζεται σήμερα, και θα αποκαταστήσει την λειτουργική ενοποίηση του πεζόδρομου της Δημητρίου Γούναρη με τη Θάλασσα.
Ολοκληρώνεται αυτή τη στιγμή η κυκλοφοριακή τεκμηρίωση και η αδειοδότηση των έργων και ευελπιστούμε πως πολύ σύντομα θα είμαστε έτοιμοι για την δημοπράτηση.
Όλα τα παραπάνω θα παρουσιαστούν με πολλές τεχνικές λεπτομέρειες και χρονοδιαγράμματα το αμέσως επόμενο διάστημα από τη διοίκηση του Δήμου.
Όλο αυτό το διάστημα επισκεπτόμενοι σύγχρονες πόλεις της Ευρώπης, έχουμε λάβει τα μηνύματα των νέων τάσεων. Οι πόλεις εστιάζουν πλέον στην ανθρώπινη διάσταση. Το μοντέλο της αυτοκινητούπολης έχει εκλείψει προ πολλού. Ο νέος σχεδιασμός μας υπακούει ακριβώς σε αυτήν την ανθρωποκεντρική διάσταση και προτάσσει για την Θεσσαλονίκη το τρίπτυχο : ζωντανή, ασφαλής, βιώσιμη πόλη.
Φωτο 1. Με διαχωριστικά κυκλοφορίας θα διαχωριστούν τόσο οι λεωφορειολωρίδες όσο όμως και η αριστερή πλευρά της Τσιμισκή, ώστε να αποθαρρύνεται πλήρως η παράνομη στάθμευση
Φωτο 2. Οι διαχωριστές κυκλοφορίας στο πιλοτικό πρόγραμμα της οδού Ερμού, έλυσε σε σημαντικό βαθμό την συμφόρηση που δημιουργούσε η ανεπιθύμητη παράνομη στάθμευση
Φωτο 3. Η Λέοντος Σοφού μετατράπηκε από παρκόδρομο σε μία λειτουργική οδό. Ο διαχωρισμός της διπλής κυκλοφορίας εμποδίζει με φυσικό τρόπο την παράνομη στάθμευση. Έτσι εξοικονομούνται πέραν των άλλων πόροι της δημοτικής αστυνομίας. Το κέρδος είναι διπλό για την πόλη
Φωτο 4. Με την οριοθέτηση των διαβάσεων, που θα επεκταθεί σε όλα τα κρίσιμα σημεία, απο την μια εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη κίνηση των πεζών και απο την άλλη αναβαθμίζεται η οδική ασφάλειά, καθώς το οπτικό πεδίο παραμένει καθαρό
*Το άρθρο είναι αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Μακεδονία»
