Περάσαμε ένα καλοκαίρι σίγουρα ποιο ήρεμο από πέρυσι. Πέρα των όποιων άλλων συνειρμών έχει και έναν επετειακό χαρακτήρα, καθώς το 2015 γίναμε κοινωνοί –μετά τις αποκαλύψεις για το plan x του κου Βαρουφάκη– του νέου οικονομικού σύμπαντος του «παράλληλου» νομίσματος. Συνδυαστικά δε της «παράλληλης ασάφειας». Τυχαία; Ίσως. Μήπως όμως δεν ήταν τόσο αθώα η στιγμή κατά την οποία εξοικειωθήκαμε βίαια με τα capital controls, τη χρήση του πλαστικού χρήματος, το παράλληλο νόμισμα και το bitcoin; Ας μην ξεχνάμε πως χρόνια τώρα η χρήση επιταγών στο εγχώριο συναλλακτικό γίγνεσθαι επείχε θέση παράλληλης αγοράς. Ούτε χειραγωγούμενης, βέβαια, ούτε ηλεκτρονικής. Αυτή όμως διαλύθηκε μετά την κρίση και τα capital controls οδηγώντας σε μία «νέου» τύπου μεθόδευση. Μήπως τελικά η όλη προσέγγιση της κυβέρνησης πήγαζε από τη διάθεση ενσωμάτωσης της ιδεολογίας της στα νέα «ακτιβιστικά πρότυπα και εργαλεία» με οικονομικές προεκτάσεις;
Μπορεί σε μία πρώτη ανάγνωση να μην είναι δυνατός ο συσχετισμός μεταξύ του «παράλληλου νομίσματος» του κ. Βαρουφάκη, του bitcoin και των ακτιβιστικών κινημάτων. Όμως, αν αναλύσουμε την πορεία κινημάτων όπως το «Οccupy Wall Street» που μετεξελίσσεται σε «Occupy» και των υποστηρικτών της παράλληλης αυτής αγοράς, θα εντοπίσουμε μια συνεχώς εντεινόμενη απεικόνιση κοινών επιδιώξεων και πορείας. Από τη στιγμή δε που το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αναγνώρισε το bitcoin ως πραγματικό νόμισμα και αρκετές οργανώσεις, όπως η αντιπολεμική καμπάνια «Antiwar» μεταξύ άλλων, καθώς και αρκετοί επαγγελματίες αποδέχθηκαν τη λειτουργικότητα αυτού του «συστήματος», το πεδίο για την ανάπτυξη αυτής της «εναλλακτικής καπιταλιστικής οικονομίας» κατά πολλούς είναι ανοικτό. Το δε ύψος των διαδικτυακών συναλλαγών αυτής της μορφής που σήμερα ανέρχεται σε περίπου 1 δις ευρώ δημιουργεί βάσεις παράκαμψης πολλών στοιχείων του τραπεζικού συστήματος. Η ανάδειξη συνθηκών «αντίδρασης» στις χρεώσεις ή ακόμα και στη μη δυνατότητα διατήρησης του απορρήτου των συναλλαγών από το υπάρχον σύστημα –θέσεις που υποστηρίζονται από οργανώσεις κοινωνικής αντίστασης– μπορεί να είναι ορατή. Όμως, ορατός δεν είναι και ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσεται η αγορά αυτή και ο τρόπος με τον οποίο θα αποκτήσει βάθος και αξιοπιστία. Εκτός αν χρηματοδοτικά υποστηρίζεται από «παράλληλες» πηγές.
Θα ήταν εύκολο να υποστηρίξουμε την παράμετρο της ανιδιοτελούς ακτιβιστικής προσέγγισης μίας έμμεσης προώθησης «της οικονομικής πολιτικής ανυπακοής» μέσα από παράλληλα οικονομικά συστήματα. Όμως, σε κάθε σύστημα –όσο ιδεατό κι αν είναι– πάντα κάποιοι κερδίζουν. Ειδικά αν η βάση είναι συναλλακτική. Όσοι δε κερδίζουν είναι αυτοί που διαμορφώνουν το βάθος των συναλλαγών και κατ' επέκταση την «εναλλακτική» ρευστότητα. Η προσέγγιση αυτή αναδεικνύει ακόμα μία «παράλληλη» πραγματικότητα: Μήπως τελικά τα συστήματα των παράλληλων νομισμάτων μέσα από την καλυμμένη προσέγγιση ενός δικτύου κοινωνικής αντίστασης διαμορφώνουν συνθήκες χειραγώγησης; Συνθήκες εγκλωβισμού τόσο της συναλλακτικής συμπεριφοράς όσων το χρησιμοποιούν, όσο και αυτών που ανιδιοτελώς προάγουν την «αριστερίστικη» προοπτική ενός «εναλλακτικού καπιταλισμού»;
Αναλύοντας κατ' επέκταση ορισμένα από τα ορόσημα της κρίσης που διαμόρφωσε η «διαπραγμάτευση» της περιόδου, σε συνδυασμό με άλλης μορφής μεθοδεύσεις –όπως τις παρουσιάζει ο τότε υπουργός Οικονομικών σήμερα– εύλογα τίθενται τα ερωτήματα: Μήπως η διαπραγμάτευση και η προσπάθεια ανάδειξής της ως η «αριστερή αντίδραση» στον «νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό» μέσα από ένα παράλληλο νόμισμα δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μία προσχηματική αντίσταση; Μήπως η ανάδειξη της στόχευσης για παράλληλο νόμισμα είχε στόχο τόσο την ηθική όσο και οικονομική χειραγώγηση της κατ' επίφαση αριστερής πορείας της Κυβέρνησης; Αν η απάντηση σε κάθε ερώτημα είναι καταφατική, τότε θα είχε ενδιαφέρον να «μαντέψουμε» ποιος τυχόν θα στήριζε τη χειραγωγούμενη αυτή πορεία. Σε μία ευρύτερη διάσταση. Ποιοί οι πραγματικοί μοχλοί κινητοποίησης των νέων αριστερών κινημάτων;
