Στο μυστηριώδη για εμάς τους μη φυσικούς κβαντικό υποατομικό κόσμο οι νόμοι που ισχύουν είναι τελείως διαφορετικοί από εκείνους που εμφανίζονται να λειτουργούν στον φυσικό κόσμο που μπορούμε να συλλάβουμε με τις δικές μας αισθήσεις. Στον κβαντικό κόσμο ισχύει η αρχή της αβεβαιότητας και κύρια φυσικά μεγέθη δεν προσδιορίζονται ακριβώς αλλά πιθανολογούνται.
Η ανεξέλεγκτη καθοδική περιδίνηση της ελληνικής οικονομίας οφείλεται στο γεγονός ότι σε οικονομικούς όρους το ευρώ ως νόμισμα στην Ελλάδα έχει αποκτήσει «κβαντικά» χαρακτηριστικά. Η μελλοντική αξία κάθε οικονομικής απόφασης που λαμβάνεται σήμερα στην Ελλάδα (κατάθεση ή απόσυρση καταθέσεων, πρόσληψη ή απόλυση εργαζομένων, επένδυση ή πώληση περιουσιακών στοιχείων, είσοδος ή έξοδος από μια αγορά), δεν ορίζεται με βάση την επίσημη τιμή του ευρώ, αλλά με βάση δύο αξίες: Την αξία της απόφασης με βάση την επίσημη τιμή του ευρώ και την αξία της απόφασης σε περίπτωση εξόδου από το ευρώ, η οποία ανάλογα με το είδος της απόφασης μπορεί να είναι 30%-70% χαμηλότερη.
Στην πραγματικότητα δεν έχουμε ένα νόμισμα (ευρώ), ούτε καν δύο νομίσματα (ευρώ και δραχμή), έχουμε ένα νόμισμα η αξία του οποίου για τους συμμετέχοντες στην ελληνική οικονομία είναι ταυτόχρονα «100» και «50», ανάλογα δηλαδή με το πόσο πιθανολογείται ο κίνδυνος της ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας. Με πιθανότητες, οι οποίες αλλάζουν κάθε μέρα ανάλογα με τις διεθνείς και εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις.
Η τρομακτική αυτή αβεβαιότητα παραλύει την οικονομική δραστηριότητα και έχει παγώσει κάθε νέα οικονομική απόφαση. Και ενώ πολλοί προετοιμάζονται για το χειρότερο (κυρίως απολύοντας, μη επενδύοντας και αποσύροντας καταθέσεις), προσπαθώντας να καλυφθούν για τον μελλοντικό κίνδυνο του «50», οι πραγματικές τιμές συνεχίζουν να είναι υψηλές, αφού τα πάντα πληρώνονται ακόμα με βάση το «100». Έτσι η οικονομία έχει περάσει σε φάση ανεξέλεγκτης περιδίνησης προς τα κάτω και πλέον δεν καταστρέφονται μόνο (ή κυρίως) οι μη ανταγωνιστικές θέσεις εργασίας, αλλά και πολλές θέσεις εργασίας υγιείς που θα έπρεπε και θα μπορούσαν να διατηρηθούν αν η χώρα είχε τη βεβαιότητα ότι θα παραμείνει στο ευρώ. Απολύουν πλέον όχι μόνο επιχειρήσεις καταδικασμένες αλλά και επιχειρήσεις ανταγωνιστικές, ακόμα και εξαγωγικές, που δεν βρίσκουν ρευστότητα για να πληρώσουν την υπερφορολόγηση και την απαίτηση των προμηθευτών τους να πληρώνονται πλέον με μετρητά.
Οι διάφοροι άσχετοι με τα οικονομικά μιλούσαν για ύφεση που προκαλεί η μείωση του ελλείμματος. Το έλλειμμα όμως –όπως προκύπτει από τα αδιάψευστα νούμερα- δεν μειώθηκε καθόλου ή σχεδόν καθόλου τον τελευταίο χρόνο, ούτε καν σε απόλυτους αριθμούς. Σήμερα την καταστροφική καθοδική οικονομική περιδίνηση προκαλεί η έλλειψη εμπιστοσύνης στο νόμισμα και το γεγονός ότι βρισκόμαστε στην ουσία με το μισό σώμα μέσα και το μισό έξω από το ευρώ.
Τι σημαίνουν όλα αυτά πρακτικά. Σημαίνουν ότι όσο καθυστερεί η υπογραφή της νέας δανειακής σύμβασης τόσο η οικονομία θα παραμένει στον μυστηριώδη κόσμο του «κβαντικού ευρώ» στον οποίο δεν ισχύει καμία από τις αρχές με τις οποίες κάνουμε υπό κανονικές συνθήκες οικονομική πολιτική. Μόνο αφού ψηφιστεί η σύμβαση και επανέλθουμε στο ευρώ (το κανονικό όχι το «κβαντικό»), μπορούμε να επαναφέρουμε μέρος των πλεονεκτημάτων της συμμετοχής σ’ αυτό και η οικονομία να αρχίσει και πάλι, εφόσον οι μεταρρυθμίσεις προχωρούν, να παρουσιάζει σημάδια σταθεροποίησης και ανάκαμψης.
Υπάρχει όμως και ένα δεύτερο σημαντικό συμπέρασμα, από την ανάλυση που προηγήθηκε. Η χρεοκοπία της χώρας –η οποία έχει ουσιαστικά ήδη συντελεστεί από το 2010- έχει δημιουργήσει ένα θηριώδες και μόνιμο για τα επόμενα τουλάχιστον δέκα χρόνια πρόβλημα αξιοπιστίας στην ελληνική οικονομία, στους Έλληνες ως οικονομικούς παίκτες και γενικότερα στην Ελλάδα ως χώρα. Ο λόγος που οι άνθρωποι, οι επιχειρήσεις και οι χώρες δεν επιδιώκουν την χρεοκοπία ως οικονομική στρατηγική είναι ότι το πρόβλημα αξιοπιστίας που προκαλεί, έχει στη διάρκεια του χρόνου τόσο μεγάλο οικονομικό κόστος (λόγω αποκλεισμού από τις αγορές ή υψηλότερων σχετικών τιμών σ’ όλες τις συναλλαγές), ώστε η οικονομική αυτή στρατηγική να καθίσταται παντελώς ασύμφορη -με οικονομικά όχι ηθικά κριτήρια- για όλους τους οικονομικούς παίκτες εκτός από τους τελείως ανώνυμους.
Το πρόβλημα αυτό αξιοπιστίας, αν η χώρα αναγκαστεί να πάει στη δραχμή, στο δικό της δηλαδή νόμισμα, θα μεταφερθεί πολλαπλασιαζόμενο σε όλες τις οικονομικές συναλλαγές. Αντίθετα αν η χώρα παραμείνει στο ευρώ, τότε η αξιοπιστία του νομίσματος θα περιορίσει σε σημαντικό βαθμό τη ζημιά, ακόμα και αν αποτύχει το «εθελοντικό» κούρεμα και οδηγηθούμε σε κανονική χρεοκοπία. Είναι ζωτικής σημασίας συνεπώς να πετύχει –παρά τα εμπόδια που του θέτουν τα κόμματα με τις εμμονές τους στη δική τους ατζέντα, εκλογική ή εσωκομματική- η κυβέρνηση Παπαδήμου.
17°
