Πέντε χρόνια μετά την ανάπλασή του, το μεγάλο μας πάρκο τους χωράει όλους: μαμάδες και παιδάκια, άστεγους χρήστες, ανήλικους εργάτες του σεξ. Και είναι πολύ σκοτεινό.
Φεύγοντας από το Πεδίον του Άρεως σκεφτόμουν τι είναι πιο σημαντικό: η μαμά που φοβάται να πάει το παιδί της στο πάρκο ή ο χρήστης που την άλλη μέρα μπορεί να πεθάνει στο παγκάκι. «Και οι δύο έχουν δικαίωμα για μια ποιότητα ζωής, την οποία όμως δεν βρίσκει κανείς τους» λέει ο Σωτήρης Παπαδόπουλος από τον ΟΚΑΝΑ. Το ίδιο δικαίωμα έχει κι ο παππούς, που το σκέφτεται να πάει βόλτα γιατί κι εκείνος φοβάται. Κι ο ανήλικος εργάτης του σεξ που παζαρεύει για να πάρει 5 ευρώ. Κι ο άστεγος που βρίσκει καταφύγιο στο πάρκο γιατί οι ξενώνες είναι γεμάτοι. Και λίγο πολύ όλοι μας, γιατί τα σχεδόν 10 εκατομμύρια ευρώ που στοίχισε η ανάπλαση που ολοκληρώθηκε το 2011, μάλλον πετάχτηκαν στα σκουπίδια.
Άστεγος και χρήστης
Σωτήρης Παπαδόπουλος είναι ο συντονιστής της ομάδας street work του ΟΚΑΝΑ (Οργανισμός Κατά των Ναρκωτικών). Η ομάδα βγαίνει σε όλες τις πιάτσες του κέντρου (από το ’97), μοιράζοντας καθαρές σύριγγες και ενημερώνοντας για το σωστό τρόπο χρήσης, τις μεταδοτικές ασθένειες, για τη διασύνδεση σε διάφορες υπηρεσίες ανάλογα με την ανάγκη που έχει ο καθένας, με σκοπό τη μείωση της βλάβης. Πρώτο πέρασμα από την Τοσίτσα, η οποία αρχίζει ξανά να γίνεται πιάτσα, αλλά δεν υπήρχε κανείς. Λίγο μετά εμφανίστηκαν βιαστικοί δύο τύποι, που γνωρίζονταν με τα παιδιά του ΟΚΑΝΑ και πήραν σύριγγες. «Έχει σκούπα η αστυνομία σήμερα και είμαστε στο τρέξιμο» είπαν. Ο Σωτήρης τους ρώτησε αν θα πάνε στο Πεδίο. «Όχι, είναι πολύ ροκ εν ρολ για εμάς εκεί».
Εκείνο το μεσημέρι ήταν περίπου 70-80 χρήστες στα παγκάκια ή σε παρέες κάτω από τα δέντρα, μπαίνοντας στο πάρκο από το άγαλμα του Κωνσταντίνου. Αρκετοί από αυτούς είναι άστεγοι κι έχουν φτιάξει αυτοσχέδιες κατασκευές και κοιμούνται εκεί. «Όλες οι πιάτσες του κέντρου είναι ίδιες και τους χωράνε όλους, Έλληνες και ξένους, άνδρες και γυναίκες, νεαρούς και μεγαλύτερους. Η διαφορά του Πεδίου με τις άλλες πιάτσες βρίσκεται στην ουσία που χρησιμοποιούν, που είναι η κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη, κοινώς το σίσα. Η ηρωίνη είναι κατευναστική για το κεντρικό νευρικό σύστημα, ενώ το σίσα είναι διεγερτικό. Αν το κάνεις εικόνα στο μυαλό σου, αυτός που χρησιμοποιεί ηρωίνη μοιάζει σχεδόν σα να κοιμάται ενώ ο άλλος είναι σε υπερδιέγερση. Αυτή η υπερδιέγερση είναι που κάνει τον πληθυσμό εδώ στο Πεδίο να είναι λιγότερο δεκτικός. Σε κάθε περίπτωση, είναι ο δικός τους χώρος, τους σεβόμαστε και κινούμαστε με τους δικούς τους κανόνες, χωρίς να παρεμβαίνουμε. Θα έμπαινες σε ένα σπίτι την ώρα που ένα ζευγάρι τσακώνεται; Όχι. Το ίδιο ισχύει και για εμάς εδώ».
Σίσα και ηρωίνη πωλούνται προς 4-6 ευρώ η δόση. «Όποιος έχει μια πιστωτική, υπολογιστή και υλικά κουζίνας μπορεί να φτιάξει σίσα» λέει ο Σωτήρης. Ένας τύπος είχε βγάλει την μπλούζα του και πλενότανε πρόχειρα με το λάστιχο από το αυτόματο πότισμα για το πάρκο. «Πολλοί εδώ είναι άστεγοι. Εγώ κι εσύ θα ξυπνήσουμε το πρωί, θα πάμε στην τουαλέτα, θα ανοίξουμε το ψυγείο να πιούμε νερό. Για έναν άστεγο τίποτα δεν είναι δεδομένο. Σκέψου: Όπου και να πάει να κατουρήσει, κάποιος θα του φωνάξει. Η κάθε βασική του ανάγκη έχει μια δυσκολία και ζει σε μια αγωνία, σε ένα συνεχή αγώνα επιβίωσης. Και, φυσικά, όταν κάποιος ζει στο δρόμο, η απεξάρτηση δεν είναι το πρώτο πράγμα που έχει στο μυαλό του. Και όλα γίνονται δύσκολα. Κάποιος μπορεί να είναι φορέας του HIV και στις 10 το πρωί να έχει ραντεβού για να πάρει τα φάρμακά του. Όταν κοιμάται στο πάρκο και τριγύρω του έχει φασαρία και τελικά τον πάρει ο ύπνος στις 6 ή στις 7 το πρωί, πώς θα ξυπνήσει στην ώρα του να πάει να τα πάρει;»
Ένας πιτσιρικάς ήρθε κοντά. «Παιδιά, βοηθήστε με σας παρακαλώ να γίνω καλά. Χθες βγήκα από τη φυλακή και σήμερα ήρθα εδώ. Τα στερητικά τα έχω βγάλει, το μυαλό μου θέλω να καθαρίσει». Ήταν πιωμένος. Μπορεί μετά από δύο ώρες ή την άλλη μέρα η ανάγκη της απεξάρτησης να μην ήταν τόσο έντονη. Η ομάδα streetwork τον παρέπεμψε στον Σταθμό Φροντίδας του ΟΚΑΝΑ, στην Καποδιστρίου 46, να ενημερωθεί για τα προγράμματα. Και να ξεκολλήσει από το Πεδίο, γιατί όσο τριγυρνούσε εκεί ή σε άλλη πιάτσα τα πράγματα δεν θα πάνε καλύτερα. Ο Σωτήρης λέει ότι κανενός από τους ανθρώπους εκεί δεν είναι επιλογή του να μένει στο δρόμο. Στην Αθήνα υπάρχουν κάποιοι ξενώνες αστέγων. Κανένας, όμως, που να δέχεται χρήστες. Οι μόνοι κλειστοί χώροι που απευθύνονται σε χρήστες είναι του ΚΕΘΕΑ και του 18 ΑΝΩ, αλλά για να μείνει κανείς εκεί θα πρέπει να ενταχθεί και στο πρόγραμμα.
Σύμφωνα με ενημερωτικό σημείωμα του ΟΚΑΝΑ (6/10) «τους τελευταίους 4 μήνες η λίστα αναμονής στην Αττική μειώθηκε από 2.000 σε 1.200 άτομα και αντίστοιχα ο χρόνος αναμονής από τους 55 στους 34 μήνες. Εκτός απροόπτου και με τη λειτουργία και της φάσης της συνταγογράφησης, όπως προβλέπεται, που θα οδηγήσει στην αύξηση της διαθεσιμότητας θέσεων θεραπείας στις υπάρχουσες μονάδες, η πλήρης απορρόφηση της λίστας είναι εφικτή μέσα στους επόμενους έξι μήνες». Πληρ.: www.okana.gr, Ανοιχτή Τηλεφωνική Γραμμή SOS: 1031 (Δευτ.-Παρ. 8.00-14.00). Πρόγραμμα παρέμβασης στο Πεδίον του Άρεως πραγματοποιεί και το ΚΕΘΕΑ Εξέλιξις (Κουμουνδούρου 28, 210 5200800).
«Όταν ακόμα ήταν υπουργός Προστασίας του Πολίτη ο Πανούσης είχαμε επισκεφθεί το υπουργείο με άλλους κατοίκους της περιοχής. Στρατηγός της αστυνομίας μας είπε επί λέξει για τους χρήστες: “Εδώ μπορούμε και τους ελέγχουμε, ποιοι είναι, πόσοι είναι και ποιους συναντούν. Αν τους διώξουμε θα ξαναβγούν στις γειτονιές και αυτό δεν θα σας αρέσει καθόλου”. Είναι η πιάτσα της Τοσίτσα που μεταφέρθηκε εδώ πριν από 4 χρόνια» λέει ο Δημήτρης Φιλιππίδης, μέλος της Κίνησης Πολιτών και Επαγγελματιών για την Αναβάθμιση και Αναζωογόνηση της Έκτης Δημοτικής Κοινότητας. Μαζί με την Ελισάβετ Αντωνιάδου, μέλος της Κίνησης Κατοίκων και Γονέων για την Προστασία του Πεδίου του Άρεως, συναντηθήκαμε μπροστά από το 28ο Δημοτικό Σχολείο, στη Μουστοξύδη.
«Το πιο σημαντικό πρόβλημα είναι η φύλαξη. Ένα παιδάκι να χαθεί, δεν υπάρχει ένας άνθρωπος στον οποίο να μπορείς να απευθυνθείς» λέει η Ελισάβετ Αντωνιάδου. Δύο μηχανές της αστυνομίας ήταν λίγο πιο πάνω, στην πλατεία Πρωτομαγιάς. Κάθε μέρα, εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο, από όταν ισχύει η προγραμματική συμφωνία μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη για τη φύλαξη των πάρκων, στην ιστοσελίδα της περιφέρειας δημοσιεύονται οι ανακοινώσεις της αστυνομίας που είναι όλες παρόμοιες, σαν αυτή: «Ελέγχθηκαν 10 ημεδαποί και 10 αλλοδαποί. Χρήστες: 4 ημεδαποί και 2 αλλοδαποί. Άστεγοι:1 ημεδαπός».
Οι δύο παιδικές χαρές του πάρκου εγκαινιάστηκαν τον Απρίλιο. Κατά τις 6 το απόγευμα στη μεγάλη υπήρχαν πάνω από 20 μαμάδες με τα παιδιά τους. Η μισή πόρτα έλειπε. Και όλες οι κούνιες, μαζί με τις αλυσίδες. Είχε μείνει μόνο ο σιδερένιος σκελετός από όπου κάποτε κρέμονταν. «Τα κλέβουν όλα. Βλέπεις που πολλά παγκάκια είναι ξηλωμένα; Τους βάζουν φωτιά για να ζεσταθούν. Κάτσε να χειμωνιάσει και δεν θα μείνει ούτε ένα παγκάκι» λέει η κ. Αντωνιάδου.
Στη Λεωφόρο των Ηρώων, μέσα στο πάρκο, υπάρχουν αγάλματα αγωνιστών του ’21. Παλιότερα έρχονταν σχολεία και έκαναν μάθημα Ιστορίας. «Μέχρι πριν 4-5 χρόνια έρχονταν σχολεία και για εκδρομές. Όχι μόνο το 28ο που είναι δίπλα, αλλά και από Κυψέλη, Εξάρχεια, Γκύζη, Βικτώρια. Τώρα δεν έρχονται γιατί φοβούνται» αναφέρει ο Δημήτρης Φιλιππίδης.
Οι περισσότερες λάμπες στο πάρκο δε λειτουργούν. Είτε γιατί κάηκαν και κανείς δεν τις άλλαξε, είτε γιατί κάποιοι τις σπάνε επίτηδες. Το αυτόματο πότισμα σε κάποια σημεία έχει σπάσει και το νερό τρέχει από δω κι από εκεί, μέχρι να το δει κάποιος και να πάρει την ΕΥΔΑΠ. Ο περίφημος Ροδώνας όταν ολοκληρώθηκε η ανάπλαση του πάρκου είχε ένα μικρό ποταμάκι με νερό που έτρεχε, κρεμαστά λουλούδια και τριανταφυλλιές και παγκάκια τριγύρω. Για να κάθονται οι Αθηναίοι και να το απολαμβάνουν. Τώρα δεν έχουν μείνει ούτε τα παγκάκια. «Όλα αυτά χρειάζονται συντήρηση αλλά συντήρηση δεν υπάρχει, ήδη από το 2011. Μόνο με το πράσινο κάτι έχει γίνει. Έχουν φυτέψει μερικά δεντράκια, έχουν κλαδέψει κι έχουν καθαρίσει τα χόρτα. Πέρυσι ήταν ζούγκλα εδώ μέσα» λέει η κ. Αντωνιάδου.
Ζητούν να μπει μόνιμη φύλαξη. Να υπάρξει πρόνοια για τους χρήστες και τους άστεγους που έχουν βρει καταφύγιο στο πάρκο. Διεκδικούν να επιστρέψει η έκθεση βιβλίου που γινόταν παραδοσιακά εδώ και τώρα γίνεται στο Ζάππειο. Να λειτουργήσει ξανά το ιστορικό περίπτερο της Γαρδένιας. Να υπάρξει μια φροντίδα, «να γίνει ό,τι είναι δυνατόν για να ζωντανέψει». «Θέλουμε ως κίνηση να αναλάβει το Πεδίον του Άρεως ο Δήμος Αθηναίων, που έχει την υποδομή να το διαχειριστεί. Ο κ. Καμίνης επί Σγουρού είχε ζητήσει να αναλάβει το πάρκο. Μόνο με το δήμο θα αλλάξει το σκηνικό εδώ πέρα» υποστηρίζει η κ. Αντωνιάδου.
Μέσα στο Πεδίον του Άρεως υπάρχουν δύο εκκλησίες. Ο Άγιος Χαράλαμπος και ο ναός των Παμμέγιστων Ταξιαρχών, από όπου κάποιος βούτηξε την καμπάνα αλλά μάλλον δεν μπορούσε να την πάει πολύ μακριά και τη βρήκανε λίγο παραπέρα. Σε μια μεγάλη βρύση, έλεγε ένας της εκκλησίας μάλλον, είδε έναν τύπο που είχε βγάλει σχεδόν όλα του τα ρούχα κι έκανε μπάνιο. Μάλλον κάποιος από τους άστεγους που μένουν στο πάρκο. Κι εγώ αν ήμουν άστεγος όπου έβρισκα θα έκανα μπάνιο. Κι αν ήμουν η κοπέλα με το σκύλο που της είπα «στάσου να σε ρωτήσω κάτι» κι άνοιξε το βήμα της, μάλλον το ίδιο θα έκανα. Πέρασε κι ο κυρ-Κώστας, από το Καστελόριζο, που έρχεται και ταΐζει τα γατιά, και τσακώθηκε με έναν γιατί ξερίζωνε κάτι φυτάκια, λέει, για να τα πάρει στο σπίτι του. Ήταν μια μέρα σαν όλες τις άλλες.
Το βράδυ στο πάρκο είναι λίγο τρομακτικά – το φως είναι ελάχιστο. Κι αυτό με τη φύλαξη σωστό είναι, γιατί αν χρειαστεί κανείς κάτι, δεν υπάρχει κάποιος να απευθυνθεί. Το πράσινο όντως δείχνει σε καλή κατάσταση, όμως οι φθορές σε διάφορες υποδομές, σε βρύσες, φώτα, παγκάκια, στα πλακάκια κάτω, είναι φανερές. Έχω την εντύπωση, όμως, ότι το βασικότερο «πρόβλημα» όσων διαμαρτύρονται είναι οι τοξικοεξαρτημένοι. Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι περαστικοί θα το σκεφτούν δυο φορές να μπουν από το άγαλμα του Κωνσταντίνου. Ο Σωτήρης Παπαδόπουλος μου έλεγε ότι η κάθε πιάτσα μοιάζει με ένα μπαλόνι γεμάτο νερό. Αν το κρατήσεις στην παλάμη σου και το σφίξεις, θα αρχίσει να ξεχειλίζει από τα δάχτυλά σου για να βρει διέξοδο. Το «μπαλόνι» συνήθως αρχίζει να ξεχειλίζει ύστερα από αντιδράσεις περιοίκων, καταστηματαρχών κ.λπ. Και μεταφέρεται 500 μέτρα παραπέρα μέχρι να περάσουν δυο τρία χρόνια, να ξεχειλίσει ξανά και να πάει άλλα 500 μέτρα πιο πέρα, κάνοντας κύκλους στην πόλη. Μια φορά κι έναν όχι πολύ μακρινό καιρό σε μια γειτονιά (Μενίδι) μάζευαν τους χρήστες με ένα βανάκι (η αστυνομία) και τους άφηναν πολλά χιλιόμετρα μακριά, «αποτρεπτικά», μήπως και ταλαιπωρηθούν πολύ και το ξανασκεφτούν να πάνε από εκεί. Την ίδια περίπου εποχή, ένας χώρος που είχε ανοίξει ο ΟΚΑΝΑ, ο «Οδυσσέας», όπου μπορούσε κάθε χρήστης να πάει να κάνει χρήση εκεί, μακριά από τα μάτια του γείτονα ή του περαστικού που «μετά από αυτό τα είδε όλα στη ζωή του» και κοντά σε γιατρό, για περίπτωση overdose κ.λπ., έκλεισε, λέει, γιατί δεν υπήρχε το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο. Κι ο καθένας διαλέγει ό,τι του κάνει.
Τον Οκτώβριο του 2015, 152 πολίτες με επιστολή τους προς τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς Οικονομικών, Εσωτερικών, Οικονομίας και Περιβάλλοντος, ζήτησαν η αρμοδιότητα του πάρκου να περιέλθει στον Δήμο Αθηναίων (pedionareos.blogspot.gr)
Ανήλικοι και ενήλικοι εργάτες του σεξ
Σε κάποια σημεία του πάρκου το χώμα είναι στρωμένο με φύλλα κι ο χώρος καλυμμένος με κλαδιά. Είναι κάποιες από τις καβάτζες των εργατών του σεξ και όσων αναζητούν έναν ερωτικό σύντροφο. Καβάτζες που αναγνωρίζονται εύκολα από τα πεταμένα τριγύρω χαρτομάντιλα και τα χρησιμοποιημένα προφυλακτικά. Ανάμεσα στους άνδρες που εκδίδονται είναι και ανήλικα αγόρια.
Ο Παναγιώτης Δαμάσκος είναι κοινωνιολόγος Yγείας και υπεύθυνος του Γραφείου Ψυχοκοινωνικής Στήριξης του Τμήματος Παρέμβασης στην Κοινότητα του ΚΕΕΛΠΝΟ. Και επικεφαλής της ομάδας δρόμου που επισκέπτεται το Πεδίον του Άρεως και άλλες πιάτσες της ανδρικής πορνείας, μοιράζοντας ενημερωτικά φυλλάδια για το ασφαλές σεξ και προφυλακτικά, παραπέμποντας σε δωρεάν τεστ HIV και ηπατιτίδων και ενημερώνοντας για τις δυνατότητες πρόσβασης στις υπάρχουσες υπηρεσίες υγείας.
Ανάλογα με τα κατά καιρούς μεταναστευτικά ρεύματα στη χώρα μας, συναντά κανείς και τις αντίστοιχες εθνικότητες στις πιάτσες αυτές. Το ΚΕΕΛΠΝΟ το 2015 προσέγγισε εκδιδόμενους από Ελλάδα, Αφγανιστάν, Ιράν, Αλβανία, Ρουμανία, Συρία, Μαρόκο, Ινδία, Πακιστάν, Βουλγαρία, Ουκρανία, Μπαγκλαντές και Μολδαβία. «Οι άνθρωποι που εκδίδονται είναι κυρίως αλλοδαποί και υπάρχουν και ανήλικοι, από την ηλικία των 15-16. Τα τελευταία χρόνια όμως αυξάνεται και ο αριθμός των Ελλήνων, είτε στο Πεδίον του Άρεος είτε αλλού» λέει ο κ. Δαμάσκος.
Τον ρωτάω αν το γεγονός ότι το Πεδίον του Άρεως είναι χώρος όπου συγκεντρώνονται εργάτες του σεξ αποτελεί δείκτη υποβάθμισης της περιοχής. «Όχι. Άλλωστε, το πάρκο είναι εδώ και πάρα πολλά χρόνια γνωστό στην γκέι κοινότητα ως ένας χώρος όπου μπορεί κανείς να αναζητήσει έναν ευκαιριακό ερωτικό σύντροφο. Στη συνέχεια, από τη δεκαετία του ’90 κιόλας, ήταν γνωστό και γιατί μπορούσε κανείς να συναντήσει και εκδιδόμενους άνδρες. Ένας, όμως, δείκτης που δείχνει την υποβάθμιση της περιοχής, αν θέλετε, είναι οι πολύ χαμηλές τιμές για μια ερωτική συνεύρεση επί πληρωμή, που είναι γύρω στα 5 ευρώ – αν και η διαπραγμάτευση αρχίζει από πιο χαμηλά. Στη συνείδηση της γκέι κοινότητας το Πεδίον του Άρεως βρίσκεται αρκετά πιο χαμηλά από το Ζάππειο, για παράδειγμα, ή από τα διάφορα σινεμά κ.λπ. Είναι πολύ βρώμικο, σκοτεινό, επικίνδυνο, ενώ και οι άνθρωποι που αναζητούν σύντροφο είναι αρκετά μεγαλύτερης ηλικίας».
«Αυτό που έχουμε παρατηρήσει σαν εξέλιξη της περιοχής», συνεχίζει, «είναι μία κλιμακούμενη παρακμή. Η αναβάθμιση του πάρκου δεν κράτησε πολύ, αναρωτιέμαι κι αν υπήρξε ποτέ στην πραγματικότητα, τα παρτέρια, οι πηγούλες και τα ρυάκια που έφτιαξαν δεν λειτούργησαν ποτέ κι έγιναν σκουπιδότοπος. Στη συνέχεια έγιναν και αρκετά λάθη. Με την πίεση κάποιων πολιτών, προκειμένου να απομακρυνθούν ομάδες που ενοχλούν, όπως οι εργάτες του σεξ, οι άστεγοι και στη συνέχεια οι χρήστες, αποφασίστηκε να κλειδώνουν οι πόρτες στις 11.30 το βράδυ, κάτι πολύ επικίνδυνο για κάποιον που βρίσκεται μέσα και αντιμετωπίζει κάποιο κίνδυνο. Παλιότερα, επίσης, το πάρκο δεν ήταν περιφραγμένο, υπήρχαν πολλές είσοδοι που έδιναν μια ελευθερία στον πολίτη να έχει επαφή με το πάρκο, αλλά και σε κάποιον που κινδύνευε τη δυνατότητα να βρεθεί γρήγορα στο δρόμο και όχι μπροστά σε ένα κάγκελο. Όσον αφορά το απόλυτο σκοτάδι, δεν είναι μόνο επειδή δεν αλλάζουν τις λάμπες. Έχουμε ακούσει ότι τα φώτα σβήνουν επίτηδες, σαν ένα αποτρεπτικό μέσο προκειμένου να απομακρυνθούν οι ομάδες αυτές. Το Πεδίον του Άρεως θυμίζει λίγο την αυλή των θαυμάτων, αλλά με την τραγική έννοια. Πλήρης εγκατάλειψη, σκοτεινιά και ξαφνικά από κάθε γωνία μπορεί να εμφανιστεί μια ανθρώπινη φιγούρα που δεν θα είναι ο περιπατητής του πάρκου, ούτε καν αυτός που αναζητά μια ερωτική παρέα, αλλά άνθρωποι που, πλέον, βρίσκουν στο πάρκο καταφύγιο, άνθρωποι που ζουν εκεί».
Η ομάδα του ΚΕΕΛΠΝΟ βγαίνει στις πιάτσες από το 2012. Ο Π. Δαμάσκος σημειώνει ότι «ενώ παλιότερα βγαίναμε πέντε άνθρωποι και χωριζόμασταν για να μπορέσουμε να πιάσουμε όλες τις γωνιές του πάρκου, πλέον θεωρούμε ότι η ασφάλειά μας μάς επιβάλλει να μη χωριστούμε σαν ομάδα. Ακόμα και οι απόμακρες γωνιές που προσεγγίζαμε πλέον θεωρούνται επικίνδυνες».
Σε ό,τι αφορά τους εργάτες του σεξ, αναφέρει ότι πρόκειται για μια κοινότητα η οποία είναι ευάλωτη σε πολλά επίπεδα. Η περιορισμένη γνώση για τους κινδύνους υγείας και η περιορισμένη ικανότητα διαπραγμάτευσης της χρήσης προφυλακτικού, καθώς προτεραιότητα είναι τα χρήματα, μεγαλώνει τους κινδύνους για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
Οι αλλοδαποί εκδιδόμενοι είναι ακόμα πιο ευάλωτοι: μαζί με όλα τα άλλα δεν ξέρουν τη γλώσσα, πολλές φορές δεν έχουν χαρτιά και ο φόβος της δίωξης είναι πάντα εκεί, δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας ή δεν γνωρίζουν τα δικαιώματά τους. Προσθέτει ότι ενώ στη γυναικεία πορνεία οι γυναίκες πέφτουν πολλές φορές θύματα βίας του πελάτη, στους άνδρες συμβαίνει το ανάποδο. Είναι οι ίδιοι που κάποιες φορές μπορεί να ασκήσουν βία λόγω της δικής τους εσωτερικευμένης ομοφοβίας. Περισσότερο «επιρρεπείς» σε ομοφοβικά συναισθήματα είναι οι αλλοδαποί που προέρχονται από μουσουλμανικές χώρες. Πολλές φορές χωρίς έγγραφα, με διαφορετικό πολιτιστικό και θρησκευτικό υπόβαθρο (που τους απαγορεύει το σεξ πριν το γάμο και τη χρήση προφυλακτικού), καταφεύγουν στην πορνεία μην έχοντας άλλη διέξοδο και καθώς πολλές φορές αισθάνονται ντροπή γι’ αυτό που κάνουν, η αντίδρασή τους μπορεί να είναι αναπάντεχη απέναντι σε έναν πελάτη που θα ζητήσει κάτι εκτός συμφωνίας ή που θα θεωρήσουν ότι τους προσβάλλει. Ωστόσο, και οι άνδρες εργάτες του σεξ δέχονται βία από ομοφοβικά άτομα εκτός πελατειακής σχέσης.
Στο Πεδίον του Άρεως τοξικοεξαρτημένους, εργάτες του σεξ και τους πελάτες τους προσεγγίζει και η ομάδα street work του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή», μοιράζοντας προφυλακτικά και πληροφορίες για διάφορες δομές στις οποίες μπορούν να απευθυνθούν. Η «Θετική Φωνή» λειτουργεί δύο Checkpoint, όπου ανώνυμα μπορεί κανείς να κάνει τεστ για τον HIV. Αθήνα: Πιττάκη 4, Μοναστηράκι, Δευτ.-Σάβ. 12.00-20.00, 210 3310400 / Θεσσαλονίκη: Αλέξανδρου Σβώλου 15 & Παλαιών Πατρών Γερμανού, Τρ.-Σάβ. 12.00-20.00, 2310 282284 / www.positivevoice.gr
Το Πεδίον του Άρεως
● Έχει έκταση 250 στρεμμάτων και κατατάσσεται στα πάρκα περιπάτου. Περικλείεται από τις οδούς Μαυρομματαίων, Ευελπίδων, Μπούσγου και από τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Μέχρι το 1880, ειδικά τις Κυριακές και τις γιορτές, αποτελούσε χώρο αναψυχής για τους Αθηναίους.
● Το 1887, με βασιλικό διάταγμα, εντάχθηκε στο σχέδιο πόλεως και χαρακτηρίστηκε ως μη οικοδομήσιμος κοινόχρηστος χώρος. Παρ’ όλα αυτά, στα χρόνια που ακολούθησαν κατασκευάστηκαν διάφορα κτίρια, από το Νοσοκομείο Κτηνών και τα κτίρια της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού, μέχρι γκαράζ και καφενεία.
● Το 1934 ανατέθηκε στα μέλη του Σωματείου Ελλήνων Γλυπτών η φιλοτέχνηση μαρμάρινων προτομών ηρώων του 1821. Βρίσκονται στη Λεωφόρο Ηρώων.
● Το 1937 έγιναν τα αποκαλυπτήρια του ορειχάλκινου ανδριάντα του βασιλιά Κωνσταντίνου, στην κεντρική είσοδο. Φιλοτεχνήθηκε από τον Ιταλό γλύπτη, Φραντσέσκο Παρίζι.
● Μεταξύ του 1935 και 1940 άρχισε και ολοκληρώθηκε η φύτευση του πάρκου. Έγιναν έργα για το αρδευτικό δίκτυο και μπήκε ηλεκτροφωτισμός. Την ίδια περίοδο άρχισαν να λειτουργούν το αναψυκτήριο Green Park και το περίπτερο Γαρδένια.
● Από το 1950 άρχισε τη σταδιοδρομία του στο θερινό αναψυκτήριο «Άλσος» ο ηθοποιός, συγγραφέας και ραδιοφωνικός παραγωγός, Γιώργος Οικονομίδης. Στο Green Park εμφανιζόταν ο κονφερασιέ, Όμηρος Αθηναίος.
● Το Πεδίον του Άρεως ανήκε στον Δήμο Αθηναίων. Επί δημαρχίας Κοτζιά δόθηκε για χρήση, διατήρηση, συντήρηση και αξιοποίηση στο Ειδικό Ταμείο Μόνιμων Οδοστρωμάτων Αθήνας. Με την κατάργησή του (ΦΕΚ 85 Δ/15-03-2004) πέρασε στην Υπερνομαρχία Αθηνών - Πειραιώς, σήμερα Περιφέρεια Αττικής.
Η μεγάλη ανάπλαση
Όταν το Πεδίον του Άρεως παραδόθηκε στους Αθηναίους το 2011, συστήθηκε ως ένας «πνεύμονας πρασίνου εφάμιλλος των μεγαλύτερων πάρκων του εξωτερικού, ανοιχτός και ασφαλής για όλους τους πολίτες». Φυτεύτηκαν 1.200 δένδρα, 50.000 ανθόφυτα, 7.500 θάμνοι και 2.500 τριανταφυλλιές, προστέθηκαν 9 στρέμματα χλοοτάπητα και 8 στρέμματα με φυτά εδαφοκάλυψης, ενώ ξηλώθηκαν 22.650 τ.μ. ασφάλτου και στη θέση της μπήκε χώμα. Όλα αυτά θα έδιναν στο πάρκο μια θερμοκρασία 3 έως 5 βαθμούς χαμηλότερη από αυτήν της πόλης, τους καλοκαιρινούς μήνες. Έγιναν, επίσης, βασικά έργα υποδομής, όπως τα χιλιόμετρα υπόγειων δικτύων άρδευσης, αποχέτευσης, συλλογής ομβρίων υδάτων και ηλεκτροδότησης, ενώ για καλύτερη ασφάλεια ενισχύθηκε και αναβαθμίστηκε ο φωτισμός του χώρου με λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης. Το έργο της ανάπλασης στοίχισε σχεδόν 10 εκατ. ευρώ, με χρηματοδότηση από το Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (κατά 80%) και από εθνικούς πόρους (κατά 20%).
Να περάσει η αρμοδιότητα στον Δήμο Αθηναίων
Του Ανδρέα Βαρελά *
Το Πεδίον του Άρεως είναι το πάρκο της πόλης, το μητροπολιτικό πάρκο της πόλης, και ο Δήμος Αθηναίων θέλει να περάσει η αρμοδιότητα στα δικά του χέρια. Δεν γίνεται να βρίσκεται στην αρμοδιότητα της Περιφέρειας Αττικής, καθώς δεν έχει τις υπηρεσίες για τη φύλαξή του και για τη συντήρησή του και ό,τι γίνεται, γίνεται μέσα από εργολαβίες. Υπάρχει δυνατότητα νομοθετική. Γενικότερα ο δήμος επιθυμεί ό,τι βρίσκεται εντός των ορίων του να έχει εκείνος την αρμοδιότητα κι όχι να ισχύουν διάφορα ευτράπελα, όπως το παράδειγμα της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, όπου αρμόδιος για τη συντήρηση των πεζοδρομίων είναι ο Δήμος και για το οδόστρωμα η Περιφέρεια.
Για το θέμα της καθαριότητας του Πεδίου του Άρεως κάναμε μια απόπειρα με την Περιφέρεια Αττικής να συνεργαστούμε μέσω μιας προγραμματικής συμφωνίας, η οποία όμως δεν εγκρίθηκε από τις ελεγκτικές αρχές της Περιφέρειας και το Ελεγκτικό Συνέδριο – θεωρήθηκε ότι ήταν απευθείας ανάθεση και ότι θα έπρεπε να γίνει διαγωνισμός. Ύστερα από αυτό, ήρθαμε σε μια άτυπη συμφωνία με την Περιφέρεια η οποία προβλέπει ότι ο Δήμος θα βοηθάει στην καθαριότητα του πάρκου. Προσέξτε, ότι θα βοηθάει, όχι ότι θα αναλάβει την καθαριότητα εξ ολοκλήρου. Στο πλαίσιο αυτό, περίπου μία φορά το δίμηνο γίνεται μία μεγάλη επέμβαση, με 80 οδοκαθαριστές, πλυστικά μηχανήματα κ.λπ., ενώ καθημερινά διαθέτουμε περίπου 5 εργαζόμενους για μια υποτυπώδη συντήρηση, αποφεύγοντας επικίνδυνα σημεία. Αυτά είναι τα σημεία όπου συγκεντρώνονται τοξικοεξαρτημένοι και κυρίως διακινητές, οι οποίοι είναι επιθετικοί.
*Ο Α.Β. είναι αντιδήμαρχος Καθαριότητας και Ανακύκλωσης του Δήμου Αθηναίων
Το πάρκο θα μείνει στην Περιφέρεια Αττικής
Η Ερμίνα Κυπριανίδου, αντιπεριφερειάρχης του Κεντρικού Τομέα Αθηνών, υπεύθυνη για το Πεδίον του Άρεως, απαντά στις απορίες μας
Κάποιες κινήσεις πολιτών κάνουν λόγο για εικόνα εγκατάλειψης στο Πεδίον του Άρεως, εκτός από το θέμα του πρασίνου που έχει βελτιωθεί κατά πολύ τον τελευταίο χρόνο. Ποια είναι η εικόνα που έχετε εσείς;
Δεν νομίζω ότι ευσταθεί αυτή η κριτική. Χωρίς να λέμε ότι έχουμε το πάρκο που θέλουμε, η εικόνα είναι πολύ καλύτερη τον τελευταίο χρόνο και όσον αφορά στο πράσινο, αλλά και στις υποδομές, στην καθαριότητα, στη γενικότερη ασφάλεια. Με ανακαινισμένες παιδικές χαρές και με τα κτίρια σε φάση ολοκλήρωσης. Με υπαρκτά προβλήματα βέβαια -κυρίως κοινωνικού αποκλεισμού- που εκδηλώνονται σε πολλούς δημόσιους χώρους της πόλης - και στο Πεδίο του Άρεως. Προσπαθούμε να τα αντιμετωπίσουμε παράλληλα και τα αποτελέσματα, για όποιον καλοπροαίρετο, έχουν αρχίσει να φαίνονται σε πολλά επίπεδα. Το πάρκο ανατάσσεται βήμα βήμα.
Τι γίνεται με το θέμα της φύλαξης; Η περιφέρεια έχει κάποια συνεργασία με το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και με δήλωσή σας στην Athens Voice (27 Ιουλίου) χαρακτηρίσατε τα αποτελέσματα της συνεργασίας όχι ικανοποιητικά. Τι ακριβώς ζητάτε από την αστυνομία;
Η αστυνόμευση αποτελεί μόνο ένα μέρος της ουσιαστικής ασφάλειας που χρειάζεται να νιώθουν όσοι και όσες επισκέπτονται το πάρκο. Συνεργαζόμαστε με το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και η τακτική παρουσία της αστυνομίας στο πάρκο -όπως αποτυπώνεται και στις αναφορές που στέλνονται από την ΕΛΑΣ και αναρτώνται καθημερινά στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας Αττικής- έχει βοηθήσει πολύ. Χρειάζεται όμως να διευρύνουμε την προσπάθεια. Από την πλευρά μας, ολοκληρώνουμε αυτές τις μέρες το διαγωνισμό για την ανάθεση -για τρία χρόνια- της επικουρικής φύλαξης του πάρκου από ιδιωτική εταιρεία παροχής σχετικών υπηρεσιών. Σε κάθε περίπτωση, η εμπέδωση συνθηκών ασφάλειας είναι πολυδιάστατη υπόθεση και δεν αρκεί η παρουσία της αστυνομίας ή οι καλύτερες υπηρεσίες επίβλεψης που μπορούμε να ασκήσουμε. Πιο σημαντικοί ίσως παράγοντες είναι η οργανωμένη προνοιακή παρέμβαση που σχεδιάζουμε για τους κοινωνικά αποκλεισμένους ανθρώπους που βρίσκουν καταφύγιο στον Πεδίο του Άρεως. Αλλά και το περαιτέρω «ζωντάνεμα» του χώρου με ανθρώπους και δραστηριότητες πολιτιστικές, εκπαιδευτικές, περιβαλλοντικές κ.λπ. που πραγματοποιούνται συνεχώς.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η παλιά «πιάτσα» της Τοσίτσα «οδηγήθηκε» με σχέδιο πριν από τέσσερα χρόνια στο Πεδίον του Άρεως. Σε συνάντηση κίνησης πολιτών με εκπροσώπους του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, επί Πανούση, αξιωματικός της αστυνομίας φέρεται να δήλωσε ότι «εδώ μπορούμε και τους ελέγχουμε, ποιοι είναι, πόσοι είναι και ποιους συναντούν. Αν τους διώξουμε θα ξαναβγούν στις γειτονιές και δεν θα το θέλετε». Έχετε ακούσει παρόμοια πράγματα; Σε κάθε περίπτωση, μπορεί αυτό το θέμα να αντιμετωπιστεί με αστυνομικά μέτρα;
Το ζήτημα δεν είναι να «συνωμοσιολογήσουμε» για τη γεωγραφία της ουσιοεξάρτησης στο κέντρο της πόλης. Εξάλλου, σας είναι γνωστό ότι παρόμοια φαινόμενα παρατηρούνται και σε άλλες περιοχές του κέντρου της Αθήνας. Το πάρκο είναι ένας ακόμη χώρος που εκδηλώνεται η ανθρωπιστική κρίση και εμφανίζονται οξυμένα φαινόμενα κοινωνικού αποκλεισμού ευάλωτων ομάδων πληθυσμού, μεταξύ των οποίων είναι και οι χρήστες ναρκωτικών ουσιών. Για την αντιμετώπιση της κατάστασης συνεργαζόμαστε εδώ και μήνες με το υπουργείο Υγείας, τον ΟΚΑΝΑ, το ΚΕΘΕΑ και τον Δήμο Αθηναίων. Σχεδιάζοντας από κοινού προγράμματα μείωσης της βλάβης των τοξικοεξαρτημένων (street work) καθώς και προγράμματα αποσυμφόρησης της περιοχής, μέσω της διασύνδεσης του συγκεκριμένου πληθυσμού με κοινωνικές και άλλες υπηρεσίες. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η ανακαίνιση κτιρίων του ΟΚΑΝΑ, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν ως κέντρα ημέρας.
Στο θέμα της καθαριότητας τι πρόκειται να γίνει; Σύμφωνα με την άτυπη συμφωνία μεταξύ περιφέρειας και δήμου, ο δήμος θα κάνει έναν εκτεταμένο καθαρισμό κάθε περίπου δύο μήνες και καθημερινά θα διαθέτει περίπου 5 εργαζόμενους, για μια υποτυπώδη συντήρηση.
Στα πλαίσια της απαραίτητης συνεργασίας Α’ και Β’ βαθμού αυτοδιοίκησης συνεργαζόμαστε με το Δήμο Αθηναίων για την τακτική καθαριότητα του πάρκου, ιδιαίτερα δε σε συνδυασμό με τις εργασίες αποψίλωσης και συντήρησης του πρασίνου που γίνονται πλέον καθημερινά.
Ο Δήμος Αθηναίων ζητεί η αρμοδιότητα του πάρκου να περάσει στα δικά του χέρια, σημειώνοντας ότι η περιφέρεια δεν έχει τις υπηρεσίες για τη συντήρηση, φύλαξή του κ.λπ. Πώς βλέπει η περιφέρεια αυτή την πρόταση;
Σήμερα ζούμε στην εποχή της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης: Τα ζητήματα που αφορούν την πόλη και την καθημερινότητα των πολιτών τα διαχειρίζονται, εκ των πραγμάτων, πολλοί φορείς δημόσιας πολιτικής. Ειδικά η διαχείριση μεγάλων, υπερτοπικής εμβέλειας, ελεύθερων χώρων πρασίνου και αναψυχής αποτελεί τυπική περιφερειακή αρμοδιότητα, αλλά και προτεραιότητα για εμάς. Εξάλλου ως διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής έχουμε ήδη θέσει ευρύτερους στόχους για την αστική ανάπλαση στο Φαληρικό όρμο, στο πάρκο Τρίτση, αλλά και στα Προσφυγικά της Αλεξάνδρας.
Πόσα χρήματα ξόδεψε το 2015 η περιφέρεια για το Πεδίον του Άρεως και πόσα προβλέπεται να ξοδέψει το 2016;
Δεν είναι εύκολο, ούτε δόκιμο, να υπολογίσει κανείς τις εργατοώρες, τις δυνάμεις, που διαθέτουν οι υπηρεσίες και οι συνεργάτες της Περιφέρειας Αττικής στη συντήρηση και αναβάθμιση του πάρκου. Αυτό που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα είναι ότι για τη συντήρηση του πρασίνου στο Πεδίον του Άρεως και το Αττικό Άλσος διατίθενται περίπου 400.000 ευρώ κατ’ έτος, ενώ αντίστοιχα για τη φύλαξη των δύο πάρκων ο διαγωνισμός που αναμένεται να συμβασιοποιηθεί έχει αρχικό προϋπολογισμό 1.000.000 ευρώ και διάρκεια τριετίας. Σε αυτά θα πρέπει να αθροίσουμε τις δαπάνες για τη διαρκή επισκευή υποδομών και αστικού εξοπλισμού ή τα κονδύλια για την κάλυψη πολιτιστικών εκδηλώσεων που υποστηρίζουμε.
Φυσικά πέρα από το όποιο ύψος της συνολικής δαπάνης, εμείς προτάσσουμε την ανυπολόγιστη προστιθέμενη αξία που έχει το πάρκο στην καθημερινότητα των λαϊκών γειτονιών της πόλης που το χρησιμοποιούν.
Σε συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής, όπου συζητήθηκε το θέμα του πάρκου, είπατε ότι η περιφέρεια θα παραχωρεί δωρεάν την άδεια σε συλλογικότητες προκειμένου να το χρησιμοποιήσουν για πολιτιστικές, εκπαιδευτικές, κοινωνικές και άλλες δράσεις. Υπάρχει ανταπόκριση; Οι κινήσεις, για παράδειγμα, που ασκούν κριτική στην περιφέρεια, έχουν δείξει ενδιαφέρον; Συντάσσεστε με το αίτημα για την επιστροφή της έκθεσης βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως; Πότε και από ποιους θα επαναλειτουργήσει το ιστορικό αναψυκτήριο «Γαρδένια»;
Επιδιώκουμε το πάρκο να γεμίσει ζωή, με κόσμο όλων των κοινωνικών ομάδων, με πολύμορφες δραστηριότητες, τέχνης πολιτισμού, αναψυχής, αθλητισμού. Οι υποδομές του πάρκου είναι πάντα φιλόξενες για μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα δράσεις κάθε φορέα. Παραδείγματος χάριν οι ετήσιες χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις, αλλά και άλλες δράσεις όπως το τριήμερο για την Παγκόσμια ημέρα της Μουσικής (21-23 Ιούνη), «Γιορτή των Παιδιών» για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος στον Λόφο Φινόπουλου (28 και 29 Μαΐου με το 17ο και 21ο Νηπιαγωγεία, τα γραφεία Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Πολιτιστικών Θεμάτων και το 18ο Σώμα Προσκόπων), η αγορά «χωρίς μεσάζοντες» και πολλές άλλες εκδηλώσεις που έχουν πραγματοποιηθεί και δεκάδες επίσης προγραμματίζονται.
Επιπλέον, σκοπεύουμε να αξιοποιήσουμε πολύπλευρα τις ολοκληρωμένες πλέον κτιριακές υποδομές του Πεδίου του Άρεως. Το Κτίριο Οικονομίδη, ένα εξαιρετικό κτίσμα-τοπόσημο του πάρκου, για να στεγάσει χρήσεις αναψυχής και πολιτισμού, ενώ τα μικρότερα περίπτερα της «Γαρδένιας» επίσης θα διατεθούν για ήπιες κοινωνικές και ενημερωτικές δράσεις. Αντίστοιχα, μικρότερα, βοηθητικά κτίρια θα αποδοθούν σε ενδιαφερόμενους φορείς για αξιοποίηση. Στην υπόθεση της αναβάθμισης του Πεδίου του Άρεως η κοινωνία είναι για εμάς απαραίτητος σύμμαχος.
Η ανάπλαση και η εγκατάλειψη του πάρκου
Της Άννυς Πλατανιώτη*
Η ανάπλαση του Πεδίου του Άρεως περιελάμβανε έργα προστασίας, διατήρησης, αναβάθμισης και ανάδειξης του πάρκου καθώς και έργα εκσυγχρονισμού ώστε να ανταποκρίνονται στις σημερινές ανάγκες.
Ήταν ένα πολύ ιδιαίτερο έργο ανάπλασης σημαντικό για όλη την Αθήνα δυστυχώς όμως είχε την τύχη που έχουν οι περισσότεροι χώροι πρασίνου και τα έργα του Δημοσίου. Στην Ελλάδα γίνονται επανειλημμένα πολλά σημαντικά έργα που έχουν υψηλούς προϋπολογισμούς, αλλά αν δεν υπάρξει υποχρέωση για τη συντήρησή τους μετά από μικρό χρονικό διάστημα επανέρχονται στην κατάσταση, που ήταν πριν από την ανάπλαση.
Με την τμηματική παράδοση του πάρκου, το 2011, αρμόδια για τη διεύθυνση, συντήρηση και εκμετάλλευση ήταν η ενιαία Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αθηνών - Πειραιά.
Όμως παρόλο που υπήρξε η πρόθεση δεν υπήρξαν τελικά ούτε συντήρηση ούτε φύλαξη. Το προσωπικό λειτουργίας και συντήρησης του πάρκου ήταν περιορισμένο με αποτέλεσμα οι υδάτινες βιοκλιματικές κατασκευές, που είχαν κατασκευαστεί προκειμένου να βελτιωθεί το μικροκλίμα της περιοχής να λειτουργούν μερικά και στη συνέχεια να καταργούνται λόγω έλλειψης συντήρησης.
Παράλληλα, η έλλειψη φύλαξης επέτρεψε σταδιακά την καταστροφή του αστικού εξοπλισμού και του φωτισμού του πάρκου, ο οποίος είχε σημαντικά αναβαθμιστεί και την συγκέντρωση περιθωριακών ομάδων, όπως και πριν από την ανάπλαση. Έτσι, απομακρύνονται οι περίοικοι και οι οικογένειες όλο και περισσότερο από το πάρκο γεγονός, που διευκολύνει την περαιτέρω εγκατάλειψη και των εγκαταστάσεων και του πρασίνου και την υποβάθμισή του.
Το γραφείο μας είχε αναφερθεί αρκετές φορές στο θέμα της συστηματικής συντήρησης με επιστολές προς τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, ποτέ όμως δεν πήραμε κάποια απάντηση. Έγινε προσπάθεια να περάσει η συντήρηση του πάρκου στη δικαιοδοσία του Δήμου Αθηναίων, που διαθέτει έμπειρες υπηρεσίες συντήρησης πρασίνου, αλλά δεν τελεσφόρησε.
Ελπίζουμε η Περιφέρεια στη δικαιοδοσία της οποίας ανήκει πλέον η διεύθυνση και η συντήρηση του πάρκου να αναλάβει πρωτοβουλίες για την σταδιακή αποκατάσταση των εκτεταμένων φθορών. Εμείς μπορούμε να βοηθήσουμε όπου και αν χρειαστεί.
*Η Α.Π. μαζί με τη Σοφία Παρασκευοπούλου είχαν την ευθύνη της μελέτης και της υψηλής επίβλεψης της ανάπλασης στο Πεδίον του Άρεως, εκ μέρους του αρχιτεκτονικού γραφείου Αλέξανδρος Ν. Τομπάζης.
11°
