«Η βασική αρχή μας είναι να ακουστεί ο ίδιος ο άνθρωπος, ο εργαζόμενος στο σεξ. Θέλουμε να δώσουμε βήμα για να μιλήσουν οι ίδιοι ως άνθρωποι και όχι ως απλές ταυτότητες. Ξέρουμε ότι δεν θα αλλάξουμε τον κόσμο, όμως γίνονται ορατοί οι άνθρωποι, παύουν να αποκλείονται, για παράδειγμα, από τις παροχές της Πρόνοιας. Η στάση μας τους καλεί να καταλάβουν ότι είμαστε ισότιμοι και μπορούν να βρουν μια θέση στην κοινωνία. Δεν προσπαθούμε να επιβάλουμε μία αξιοπρέπεια, αλλά να αναλάβουν πρωτοβουλία με την αξιοπρέπεια την οποία διαθέτουν οι ίδιοι».
Ο Αντώνης είναι ο ψυχολόγος στο Red Umbrella Athens (RUA), της κοινωνικής δομής η οποία «μετρά» ήδη 17 μήνες επιτυχούς λειτουργίας στην οδό Σατωβριάνδου 34, στο κέντρο της Αθήνας. Στην Ομόνοια.
Πρόκειται για μία δομή - πρωτοβουλία του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή», η οποία προσφέρει φροντίδα, κοινωνική υποστήριξη και νομική καθοδήγηση σε εργαζόμενους στο σεξ, σε μία περιοχή η οποία έχει γίνει πολύ «σκληρή» τα τελευταία χρόνια.
«Το κλίμα είναι φιλικό», μας εξηγεί η Σίσσυ, εργαζόμενη στο σεξ και στο RUA. «Οι ωφελούμενοι γνωρίζουν πια το χώρο, τους προσφέρει ασφάλεια και αποδοχή. Κανείς μας δεν τους κάνει κριτική για τον τρόπο της ζωής τους. Οι πιο δύσκολοι άνθρωποι είναι οι τρανς. Μεγάλος ο κοινωνικός αποκλεισμός τους. Μπορεί να συλλαμβάνονται από την αστυνομία ακόμη και 2-3 φορές την ημέρα! Και εκεί δεν είναι ρόδινα τα πράγματα: Σύλληψη σημαίνει λεκτική και σωματική βία, χαστούκια, «στρίμωγμα». Σου μιλάνε σαν σε σκουπίδι. Υπάρχουν, βέβαια, και οι καλλιεργημένοι αστυνομικοί, αλλά η πλειονότητα σου φέρεται άθλια».
«Οι εργαζόμενοι στο σεξ, εάν είναι τρανς, μάλιστα, φοβούνται. Τους προσφέρουμε τη δυνατότητα να ανακτήσουν την πρωτοβουλία τους». Η Άννα είναι η υπεύθυνη Επικοινωνίας του RUA και μας εξηγεί: «Εγώ το σκεφτόμουν πολύ για μέρες για να πάω στο ΙΚΑ, στην Τράπεζα, για να νοικιάσω ένα σπίτι… Στο RUA οι εργαζόμενοι στο σεξ βρίσκουν ευαισθησία, αλλά δεν πρέπει να αφήσουμε να μας παρασύρει ο πόνος του άλλου, γιατί τότε ακυρώνουμε το ρόλο μας. Δεν είμαστε σωτήρες. Αν δεν θέλει να σηκωθεί κάποιος, δεν σηκώνεται. Εμείς μόνο ένα σπρώξιμο θα του δώσουμε για να βγει λίγο πιο έξω».
Η Άννα ξέρει την Ομόνοια. «Πολλά ναρκωτικά, εγκληματικότητα, δύσκολες οι συνθήκες. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι του σεξ στην Ομόνοια δουλεύουν τη μέρα. Μόνο 5-6 χρήστριες ναρκωτικών θα βρεις το βράδυ. Γι’ αυτό και το RUA λειτουργεί την ημέρα, κάθε Τρίτη και Τετάρτη απόγευμα».
Ο Παναγιώτης, πρώην εργαζόμενος του σεξ, δεν έχει βιώσει τη δουλειά στο δρόμο. Όμως, εργαζόταν όλη τη μέρα, με ατελείωτες ώρες μπροστά στον υπολογιστή του, για να ανανεώνει την αγγελία του. «Έχω δει πολλά στο δρόμο, έχω γνωρίσει ανθρώπους οι οποίοι εργάζονται στο δρόμο. Σταμάτησα. Είδα ότι χάνεις τη ζωή σου, είσαι μόνο μία μηχανή για σεξ και πολλές φορές δεν μπορείς να κάνεις σεξ για τον εαυτό σου. Κάποια στιγμή αποφάσισα να κάνω κάτι παραπάνω, ένα διαφορετικό βήμα».
Για τον Α. η εργασία στο σεξ δεν είναι μία περιστασιακή δουλειά. «Βγάζω χρήματα, έχω συγκεκριμένο πελατολόγιο και έχω καλλιεργήσει την εμπιστοσύνη με τους πελάτες μου. Έχω συνειδητοποιήσει ότι η εργασία στο σεξ είναι απλά μία δουλειά. Μπορείς να θέσεις όρια και να έχεις και την προσωπική σου ζωή. Δεν χρειάζεται να είσαι 24 ώρες μπροστά στον υπολογιστή. Η δουλειά δεν είναι η ζωή μου».
Ο νόμος 2734/1999 είναι εκείνος ο οποίος ρυθμίζει τα θέματα της εργασίας στο σεξ, όπως μας εξηγεί η Αγγελική, η νομική σύμβουλος του RUA. «Ο νόμος είναι νέος, αλλά περιλαμβάνει ρυθμίσεις οι οποίες λειτουργούν απαγορευτικά για την εργασία στο σεξ. Πρώτον, οι εργαζόμενοι στο σεξ δεν μπορούν να εκδώσουν πιστοποιητικό υγείας για τα τον HIV/AIDS, καθώς και το νοσοκομείο της Αθήνας ‘Ανδρέας Συγγρός’ δεν έχει εδώ και δύο χρόνια αντιδραστήρια για τις σχετικές εξετάσεις… Ο νόμος είναι σε αχρησία, καθώς προσδιορίζει τόσες πολλές προϋποθέσεις και κριτήρια για τη χωροθέτηση ενός οίκου ανοχής, που δεν υπάρχει πουθενά, στην πραγματικότητα, ένα τέτοιο σημείο! Είμαστε από τις λίγες χώρες με νομοθεσία για την εργασία στο σεξ, αλλά ο νόμος δεν λύνει προβλήματα. Στην Αθήνα υπάρχουν μόλις 10 νόμιμοι οίκοι ανοχής, σε σύνολο… 650! Στο RUA τους κατευθύνουμε να προσανατολισθούν σε σχέση με τις νομικές υποθέσεις τους, την έκδοση πιστοποιητικών, την νομική ενημέρωσή τους. Δεν τους παίρνουμε από το χέρι, τους εξηγούμε πως θα προσανατολισθούν στο χώρο των νομικών υπηρεσιών. Φυσικά, ο νόμος έχει και τα τραγελαφικά του. Αναφέρεται σε ‘εκδιδόμενα άτομα’, αλλά η αστυνομία συλλαμβάνει μόνο γυναίκες!».
«Ο κοινωνικός στιγματισμός και η ματαίωση είναι τα κύρια προβλήματα των εργαζομένων στο σεξ, οι οποίοι προσεγγίζουν το RUA», μας εξηγεί η Χρυσάνθη, η κοινωνική λειτουργός της δομής. «Τους ενημερώνουμε με ποιον τρόπο θα εκδώσουν ΑΜΚΑ, τι εξετάσεις οφείλουν να κάνουν, αλλά έχουμε συνεργασία και με εξειδικευμένες οργανώσεις, όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, για τις τυχόν παραπομπές σε γιατρούς. Ακόμη, μπορεί να χρειασθεί να ενημερώσουμε άλλους φορείς, είτε μη κυβερνητικές οργανώσεις είτε κρατικές υπηρεσίες και είμαστε ο συνδετικός κρίκος των εργαζόμενων στο σεξ με τις κοινωνικές και τις υγειονομικές υπηρεσίες. Προσπαθούμε να ενεργοποιήσουμε την κοινότητα των εργαζόμενων στο σεξ, να μη φοβούνται, να προσανατολίζονται κοινωνικά με άνεση. Λειτουργούμε υποστηρικτικά, καλλιεργούμε την εμπιστοσύνη και εκείνοι αναλαμβάνουν τις απαραίτητες πρωτοβουλίες».
Κάποτε στο Άμστερνταμ…
Δομή φροντίδας για τους εργαζόμενους στο σεξ είχα δει για πρώτη φορά το 2004, στο Άμστερνταμ.
Τη λειτουργούσε ο Δήμος του Άμστερνταμ, σε συνεργασία με την ολλανδική μη κυβερνητική οργάνωση «Ουράνιο Τόξο». Λειτουργούσε καθημερινά, αλλά μόνον τις βραδινές ώρες.
Πόσο πίσω είναι η Αθήνα, ακόμη και στις πιο απλές, αλλά πολύτιμες υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας και υποστήριξης, είχα σκεφθεί τότε…
17°
