Όταν ο Όργουελ συναντάει τον Φουκό σε ένα σκηνικό εκμηδένισης του άτομου, σε έναν χώρο εγκλεισμού, υποταγής, βιοπολιτικής εξουσίας πάνω στο σώμα. Το έργο «Άγριες Νότες» της Νίνας Ράπη – πρώτο έργο που υπογράφει η συγγραφέας κατευθείαν στα ελληνικά, έχοντας στο βιογραφικό της μια πλούσια εργογραφία που έχει παρασταθεί στην Αγγλία με αξιώσεις – βαδίζει στα χνάρια της νέας, καταφανώς πολιτικής δραματουργίας που αναδύεται στην Ελλάδα με ταχύτατους ρυθμούς τα τελευταία χρόνια. Ισορροπώντας μεταξύ παιγνιώδους τρόμου και δυστοπικής τελετουργίας, διαλεγόμενες εμμέσως - αν όχι ευθέως - με τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία της κατάχρησης εξουσίας και των εξιλαστήριων θυμάτων, με μια διάθεση ερευνητική σχεδόν πάνω στη φύση των θεσμών υποταγής, οι «Άγριες Νότες» ηχούν εκκωφαντικά, όσο και η πιο ριζοσπαστική σιωπή, και ανοίγουν ιδανικά το πολλά υποσχόμενο Φεστιβάλ Διαρκείας Ελληνικού Έργου του 21ου Αιώνα στο Αγγέλων Βήμα.
Η σκηνοθέτης της παράστασης, Χρύσα Καψούλη, μιλάει στην A.V.
«Οι «Άγριες Νότες» προέκυψαν αφότου η συγγραφέας, Νίνα Ράπη, ήρθε να δει «Το Δέντρο» της Μαρίας Λαϊνά που ανέβασα την περασμένη σεζόν. Είδε την παράσταση και μου πρότεινε η ίδια να ανεβάσω το έργο της. Ο θεματικός πυρήνας του έργου «Άγριες Νότες» είναι ο συμβιβασμός του κάθε ατόμου, το άτομο μέσα στο σύστημα, σε ποιο βαθμό αντιστέκεται σε αυτό ή αλλοτριώνεται από αυτό. Είναι μεγάλη η γοητεία της αλλοτρίωσης – στο έργο προσωποποιείται με τον χαρακτήρα της Αντικαταστάτριας που ερμηνεύει η Αθηνά Μαξίμου. Είναι ένα έργο οργουελιανό, αλλά και εμποτισμένο, αν θες, και από τον Φουκό και όσα γράφει για την εξουσία και την υποταγή. Μιλάει για αυτό που ζούμε, την ευθύνη που έχει ο καθένας μας να αντισταθεί απέναντι στο σύστημα. Ένας από τους χαρακτήρες του έργου, ο Φύλακας, αντιπροσωπεύει, συμπυκνώνει όλη τη σύγχρονη ελληνική ιστορία, χωρίς να γίνεται αυτό χυδαία ή απαραίτητα με στοιχεία επικαιρικά. Αρκεί όμως να σκεφτεί κανείς μία από τις όψεις του νεοέλληνα, τη Χρυσή Αυγή και τον φασισμό».
«Χρησιμοποιώ μόνο το σώμα των ηθοποιών, αποφεύγω τα πολλά τεχνικά μέσα. Υπάρχει κάτι το μεταμπρεχτικό στην προσέγγιση αυτή. Σημασία έχει επίσης η χρήση του ήχου. Παράγουμε πλέον θόρυβο και η σιωπή είναι σαν μια αντίσταση σε όλο αυτό, να κάτσει κανείς απλά δέκα λεπτά σιωπηλός. Η Δανάη Χ., ένας άλλος χαρακτήρας του έργου, είναι μια ροκ τραγουδίστρια που αφού συλλαμβάνεται, αρνείται να τραγουδήσει, να βγάλει ήχο. Είναι μια μορφή αντίστασης».
«Τη μουσική υπογράφει η Nalyssa Green. Είχα ακούσει τη μουσική της, που είναι και λίγο «θόρυβος», ένας πολύ μοντέρνος ήχος. Ήρθε στις πρόβες, αγάπησε την παράσταση και έφτιαξε κάτι πολύ προσωπικό για εμάς. Ακούγονται δύο τραγούδια στην παράσταση, το ένα έρχεται από το παρελθόν και έχει κεντρικό ρόλο στο έργο, το άλλο είναι δημοτικοφανές και μιλάει για την ιστορία του κόσμου».
«Συνήθως βρίσκω εγώ κείμενα που με ενδιαφέρουν και καταθέτω μια ολοκληρωμένη πρόταση. Από τότε που ξεκίνησε η δράση μου με τη μη κερδοσκοπική εταιρεία θεάτρου και άλλων τεχνών DameBlanche (2002), άρχισα να στοχεύω στη σύγχρονη ελληνική δραματουργία. Μια σημαντική χρονιά ήταν το 2004, με το «Ονείρου Οδύσσεια» που ανέβηκε στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος» και που αποτελείτο από πρωτότυπα κείμενα επτά συγγραφέων, μεταξύ αυτών ο Δημήτρης Δημητριάδης, η Έλενα Πέγκα, ο Άκης Δήμου, που άφησαν κατά μέρος το «εγώ» υπέρ μιας συλλογικής προσπάθειας. Χρειάζεται αυτή η συλλογική προσπάθεια: αν δεν υπάρχει ελληνικό έργο, δεν υπάρχει ελληνικό θέατρο. Όλα αυτά τα χρόνια ανεβάζω κατά καιρούς έργα ξένων συγγραφέων που θεωρώ πως έχουν να πουν κάτι πολιτικό, όπως ο Χάουαρντ Μπάρκερ, ο Χάινερ Μίλερ, η Τζένι Έρπενμπεκ, όχι απαραιτήτως συγγραφείς που βρίσκονται στην επικαιρότητα, δεν με ενδιαφέρει αυτό. Πάντα όμως ξαναγυρνάω στο ελληνικό έργο».
«Πιστεύω στην αυτοθυσία, όλα στην Ελλάδα γίνονται με αυτοθυσία πλέον άλλωστε. Δεν μπορείς να υπάρχεις ξεκομμένος, μπορείς να υπάρχεις όμως μαζί με τους άλλους. Έτσι, ό,τι κάνουμε πια, συνεπάγεται αυτοθυσία».
«Πιστεύω επίσης στην ανάθεση των έργων. Σκέψου τον Κουν, τον Ίψεν, τον Ξενόπουλο. Ο συγγραφέας μοιράζεται με τον σκηνοθέτη, τους ηθοποιούς, όλη την ομάδα μια ιδέα με την έννοια του πάθους. Βρίσκω όλη τη διαδικασία γόνιμη, από την ανάθεση μέχρι το τελικό αποτέλεσμα. Με την ανάθεση κινητοποιείται ο συγγραφέας, βγαίνει κάτι. Έχω κάνει ανάθεση σε συγγραφείς με επιτυχία, όπως με τον Δημητριάδη και τον «Ευαγγελισμό της Κασσάνδρας».
«Το Φεστιβάλ Ελληνικού Έργου στο Αγγέλων Βήμα είναι μια μεγάλη υπόθεση και ευχαριστώ τη Λεία Βιτάλη για αυτό. Ελπίζω να γίνει θεσμός γιατί αλλιώς δεν θα στηριχθεί η σύγχρονη ελληνική δραματουργία. Για εμένα, το θεατρικό έργο δεν είναι για να παραμένει στη βιβλιοθήκη, αλλά για να ανεβαίνει, εκεί ξεδιπλώνεται η δυναμική του. Έχω κάνει παρεμβάσεις σε όλα τα θεατρικά κείμενα που επέλεξα να ανεβάσω».
Φωτό: Caroline May
Info "Άγριες Νότες".Έως 11 Νοέμβριου. Κάθε Δευτέρα-Τρίτη, 20:00. Στο Θέατρο Αγγέλων Βήμα (Σατωβριάνδου 36, Ομόνοια), τηλ. 210 5242211 & -213
Της Νίνας Ράπη. Σκην.: Χρύσα Καψούλη. Παίζουν: Αθηνά Μαξίμου, Μάνος Καρατζογιάννης, Τσιμάρας Τζανάτος, Χριστίνα Χειλά-Φάμελη. Το έργο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σοκόλη.
17°
