Από τον Γιάννη και Θανάση Αντετοκούνμπο, τον Πέτρο Φιλιππίδη, τον Γιάννη Στάνκογλου, τη Μυρτώ Αλικάκη, τον Τζιμπρίλ Σισέ, τον Γιώργο Μαζωνάκη, στις απαιτητικές εικόνες του κόσμου της διαφήμισης, ο φωτογράφος Μάριος Θεολόγης και το MATH Studio εγγυώνται πορτρέτα και λήψεις που διαστέλλουν τα ανθρώπινα μάτια. Τι κάνει όμως ο ίδιος όταν δεν φωτογραφίζει επώνυμους και projects μεγάλων brands; Βγάζει καθημερινές γυναίκες από τα ρούχα τους και τις μεταμορφώνει σε θεότητες, τριγυρνώντας σε μέρη της Ελλάδας. Η σειρά «Nudes» μέρα με τη μέρα εμπλουτίζεται με νέα πρόσωπα και γίνεται μια πολυδιάστατη συλλογή γυμνών φωτογραφιών που χιλιάδες άνθρωποι κοιτούν καθημερινά. Ο δημιουργός της μας παρουσιάζει 50 επιλεγμένα ενσταντανέ και συζητά χωρίς αναστολές.
Θυμάσαι τη στιγμή που αποφάσισες πως η φωτογραφία θα είναι η προτεραιότητα στη ζωή σου;
Θυμάμαι πως στράφηκα επαγγελματικά στη φωτογραφία πριν από 8 χρόνια περίπου. Μέχρι τότε εργαζόμουν ως εικονογράφος και ζωγράφος. Δεν θα χαρακτήριζα όμως τη φωτογραφία ως προτεραιότητα. Θα την ενέτασσα στη συνολικότερη ανάγκη για δημιουργία. Προτεραιότητα είναι τα 4 παιδιά, είτε έμμεσα, δουλεύοντας πολύ για να μη λείψει τίποτα, είτε άμεσα αφιερώνοντας χρόνο.
Πότε αποφάσισες να ξεκινήσεις τη σειρά «Nudes» και γιατί;
Ταυτόχρονα με την επαγγελματική μου στροφή στη διαφημιστική φωτογραφία ήρθε και αυτό. Στριφογύριζα στο κλουβί μου πολλά χρόνια μέχρι να ανακαλύψω μια ισορροπία ανάμεσα στο επάγγελμα και στην τέχνη, ανάμεσα στο να βιοπορίζομαι και στο να αναπνέω. Ως ζωγράφος είχα προσπαθήσει αλλεπάλληλες φορές να αποδράσω επαγγελματικά. Εργαζόμουν για τη διαφήμιση, αλλά πάντα ήθελα να μπορώ να εργάζομαι πιο καλλιτεχνικά και αυτό να με συντηρεί. Ουτοπικό τουλάχιστον.
Όταν ήρθε η επαγγελματική στροφή, ήρθε και η αποκάλυψη: δουλεύω στον τομέα της διαφημιστικής φωτογραφίας, τη γουστάρω και το κάνω καλά, και οι σημαντικές και αναγκαίες καλλιτεχνικές αναπνοές έρχονται με το γυμνό. Το κάνω για πάρτη μου, χωρίς πελάτες, χωρίς εκπτώσεις, χωρίς dead lines και υποχωρήσεις. Το κάνω βάζοντας κάθε φορά καινούρια προσωπικά στοιχήματα τεχνικά και καλλιτεχνικά.
Δεν πληρώνομαι ούτε πληρώνω για αυτό, αλλά έχει τον δικό του ρόλο στο να μπορώ να συνεχίσω να εργάζομαι στο επάγγελμα μου χωρίς να οικτίρω τον εαυτό μου για τον χρόνο που περνάει χωρίς δημιουργία. Εξελίσσομαι μέρα με τη μέρα και ο χρόνος έχει υπόσταση και σημεία αναφοράς. Ακριβώς όπως πρέπει να είναι η τέχνη και ο ρόλος της.
Πώς σου φαίνεται η πολιτική απαγορεύσεων που τηρούν αυστηρά απέναντι στο γυμνό το facebook και το instagram;
Facebook και instagram καλύπτουν την ανάγκη μου να εκθέσω έργο. Δικό τους το μαγαζί και ο μαγαζάτορας καθορίζει το dress code. Όπως εγώ και κάποιοι άλλοι θέλουμε να εκθέτουμε, άλλοι θέλουν να εκτεθούν. Είναι χαοτικά μεγάλο το κοινό που αναφέρεται σε αυτά τα δύο μαγαζιά και νομίζω πως καλά κάνουν να θέτουν όρια.
Από την άλλη, έχω εξοργισθεί αρκετές φορές όταν μια δημοσίευσή μου πρέπει να κατέβει, ενώ όλο το ίντερνετ είναι γεμάτο τσόντα, παθιασμένα και ηδονικά βλέμματα, μικροσκοπικά εσώρουχα με ψηλοτάκουνες γόβες, όλα πολλά υποσχόμενα, χωρίς βέβαια να φαίνεται τίποτα παραπάνω.
O πολιτισμός μας έχει περάσει από Αρχαία Ελλάδα μέχρι Αναγέννηση και κανταντήσαμε να κρύβουμε θηλές και γεννητικά όργανα στον 21ο αιώνα. Το κατανοώ πως κάπου έπρεπε να βάλουν ένα φρένο και αυτό αναγκαστικά για αυτούς ήταν σε γυναικείες θηλές και γεννητικά όργανα (σημειωτέον πως οι γυναικείες θηλές είναι το όργανο του οποίου ο υπέροχα σεβαστός ρόλος είναι να δώσει εφόδια τροφής στην καινούργια ζωή μέσα από το σώμα από το οποίο προέρχεται).
Διερωτώμαι αν τα κριτήρια των αρμοδίων για την έγκριση ή απόρριψη μιας φωτογραφίας είναι κατάλληλα να διαμορφώσουν το αισθητήριο των ανθρώπων που παρακολουθούν αυτή τη μορφή τέχνης. Δεν θα ήταν δυνατό, φαντάζομαι, να εκπαιδευτούν όλοι αυτοί που ελέγχουν τις φωτό να ξεχωρίζουν τι είναι σωστό και τι όχι.
Να πω την αλήθεια θα ήθελα πραγματικά να γνωρίσω κάποιον που κάνει αυτήν τη δουλειά. Κάτι που μου είχε κάνει εντύπωση όταν άρχισα να φωτογραφίζω γυμνά ήταν πως ένα μεγάλο μέρος των μοντέλων πόζαρε σύμφωνα με τα πρότυπα που είχε για γυμνή φωτογράφιση (τσόντα). Είναι συντριπτικά περισσότερες αυτές οι παραστάσεις στο μέσο υποσυνείδητο από οποιεσδήποτε άλλες για την έννοια της φωτογράφισης χωρίς ρούχα. Γι’ αυτό και συμφωνώ πως πρέπει να υπάρχουν κάποια όρια – έστω και ανόητα.
«ΤΑ ΓΥΜΝΑ ΜΟΥ ΘΕΛΩ ΝΑ ΔΙΕΠΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΑΞΟΝΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΑ ΦΥΓΗΣ, ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΚΑΝΟΝΑΣ»
Η γυμνή φωτογραφία είναι πρόκληση για τον άνθρωπο που την τραβά, για εκείνη ή εκείνον που ποζάρει, ενίοτε και για αυτόν που τη βλέπει. Τι ήθελες να αποφύγεις ξεκινώντας αυτό το εγχείρημα;
Ήθελα να αρχίσω από τη βάση, από την παιδεία που είχα από τη ζωγραφική: το σώμα είναι το όχημα της ψυχής. Όσο πιο γυμνό τόσο πιο αιώνιο. Ήθελα να αποφύγω τα δεδομένα των ημερών μας, πως το γυμνό σώμα αναφέρεται στον πόθο διείσδυσης σε αυτό.
Όσο για το μοντέλο ήθελα να αποφύγω την αμηχανία, την ντροπή. Θέλω το μοντέλο μου να αισθάνεται όχι μόνο άνετα αλλά να μπορεί να καταθέτει επίσης μέσα από ένα δημιούργημα που υλοποιείται από κοινού. Θέλω να ακούω ιδέες που ονειρευόταν να υποστηρίξει με το σώμα του και, αν συμφωνώ, να τις πραγματοποιούμε με κοινή ζέση.
Όσο για τον θεατή, ήθελα να βιώσει πως ένα σώμα, γυμνό, χωρίς βιομηχανική παρέμβαση (ρούχα) μπορεί να σταθεί απέναντί του σε θέση ισχύος.
Έχω την αίσθηση πως στα γυμνά σου, που φαίνονται ενταγμένα σε φωτοσκιάσεις και πεδία πέραν του κλασικού «πάρε μάτι», μοιάζει να σε ενδιαφέρει να τους προσδώσεις μια καλλιτεχνική εσάνς. Σώμα και φύση συνθέτουν μια πιο καλλιτεχνική εικόνα, σαν να στήνεις μια εγκατάσταση. Ιδέα μας είναι;
Τα γυμνά μου θέλω να διέπονται από άξονες και σημεία φυγής, αυτό είναι κανόνας. Το στοίχημα της υπέρβασης κάθε φορά όμως είναι να δώσω την «αθανασία». Να γευτούμε την αίσθηση μιας μικρής θεότητας. Όλοι μας είμαστε μικροί θεοί, μοναδικοί, κάποιες φορές αυτό πρέπει να καταγράφεται.
Με ποια κριτήρια διαλέγεις τα σημεία και τους ανθρώπους της σειράς «Nudes»;
Τα σημεία τα ψάχνω όσον αφορά τη φύση. Θέλω να είναι μέρη που θα αναδείξουν την ανθρώπινη υπόσταση, το μεγαλείο της. Είναι πάμπολλες οι φορές που έχω πάει σε τοπίο, με μοντέλο, και δεν έχω φωτογραφίσει καν, γιατί δεν υπήρχε τίποτα να αποδοθεί. Δεν κολλούσε το μοντέλο με το τοπίο ή το αντίθετο ή δεν υπήρχε έμπνευση. Υπάρχουν όμως άλλες φορές που αισθάνομαι απέραντα τυχερός που έζησα τόση ομορφιά!
Όσο για τους ανθρώπους εξαρτάται, δεν υπάρχει κάποια σταθερή για το πώς ερχόμαστε σε επικοινωνία και αρχίζουμε να δουλεύουμε. Με κάποια μοντέλα θα δουλέψω μία φορά και με κάποια άλλα θα δουλέψω για χρόνια. Έχει να κάνει και με τι θέλει ή τι μπορεί να καταθέσει κάθε άνθρωπος σε μια συνεργασία. Είναι πολλές οι φορές που το μοντέλο έχει από την ιδέα της φωτογράφισης μέχρι να προσέξει τις λεπτομέρειες υλοποίησής της
Ακόμα και στο στούντιο, τα σώματα εκπέμπουν μεν ερωτισμό, όμως η καλλιτεχνική συνθήκη παραμένει: κάτι περισσότερο από αυτό που όλοι περιμένετε, είναι σαν να λες στον θεατή. Τι είναι αυτό που θέλεις να εκπέμπει το γυμνό σου;
Θέλω πρώτιστα να είναι υπόκλιση στην ομορφιά. Στην ομορφιά της ανθρώπινης φύσης, στο φθαρτό, στο υπέρτατο. Αν είναι να έρθει το ερωτικό, ας έρθει σαν συμπλήρωμα στη γεύση, σαν φυσικό επακόλουθο, όχι σαν σκοπός. Το ερωτικό κάλεσμα συνδιαλέγεται με αρχέγονες αισθήσεις που έχουν ως βάση εικόνα και μυρωδιά. Επειδή αναφερόμαστε στην εικόνα, ας την επαναπροσεγγίσσουμε: υπάρχει ερωτισμός σε ένα σώμα απαλλαγμένο από ρούχα;
Ίσως ναι, μακάρι ναι, ευτυχώς ναι, άλλα ας έρθει με την ανατριχίλα που σου δημιουργεί το δέος του θεϊκού της ανθρώπινης υπόστασης.
Αρμονικές γραμμές και καλογυμνασμένες φιγούρες, μακριά από τα «χτισμένα» σώματα. Γιατί δεν σουτάρεις και καθημερινούς ανθρώπους εκτός της νόρμας του ιδανικού;
Πώς δεν σουτάρω; Είναι το αγαπημένο μου! Ίσως να εντυπωσιάζουν τα πιο γυμνασμένα σώματα από τη συλλογή μου και ίσως να αναδεικνύω κι εγώ αυτό το γυμνασμένο, όταν υπάρχει, αλλά η πλειοψηφία είναι νορμάλ σώματα. Τα λατρεύω τα νορμάλ σώματα, είναι μεγαλύτερη η τιμή της απουσίας των ρούχων τους. Θα ήθελα πολύ να μπορώ να καταγράφω καθημερινά σώματα πιο συχνά. Στο πίσω μέρος του μυαλού μου υπάρχει πάντα η γλυκόπικρη γεύση του χρόνου, όταν φωτογραφίζω γυμνά. Η καταγραφή ενός γυμνού σώματος είναι για μένα ένα δώρο και ως προς το φωτογραφιζόμενο μοντέλο, αύριο δεν θα είναι το ίδιο σώμα, θα είναι μια μέρα μεγαλύτερο.
Και ναι, είναι τεράστια η τιμή να μπορείς να καταγράφεις το σώμα της κοπέλας της διπλανής πόρτας δίνοντάς της ένα δώρο που σιωπηλά, όσο περνάει ο χρόνος, γίνεται όλο και πολυτιμότερο.
Τι σου έχει διδάξει για τη φωτογραφία η πλούσια εμπειρία σου στον χώρο της διαφήμισης και των επαγγελματικών πορτρέτων;
Είναι τόσα πολλά και τόσο σημαντικά, που δύσκολα απαριθμούνται. Η διαφήμιση διδάσκει αντοχές, σεβασμό στην άποψη του μέσου κοινού, περφεξιονισμό και επιμονή στις λεπτομέρειες. Όσο για τα πορτρέτα, η διαδικασία είναι αγαπημένη από πολλές απόψεις.
Βρίσκω τρόπο να χαζεύω το πρόσωπο του μελλοντικού φωτογραφιζόμενου, έτσι ώστε να ανακαλύψω τις βαρύτητες και τους άξονες που το διέπουν. Όταν θα πάω να το φωτίσω, θα είμαι σίγουρος για το φως που ταιριάζει στο πρόσωπο. Όχι κατ’ ανάγκη για να βγαίνει όμορφο, αλλά κυρίως για αυτό που επιτάσσει η ανάγκη της φωτογράφισης.
Ο επιχειρηματίας, η τραγουδίστρια, ο πολιτικός, η ηθοποιός, ο δικηγόρος, η δασκάλα χορού έχουν ολότελα διαφορετικές προσεγγίσεις φωτισμού για να βγάζουν προς τα έξω αυτό που υπηρετούν. Ο δυναμισμός, η λάμψη, η σιγουριά, η οικειότητα είναι έννοιες που έρχονται να υπηρετηθούν από το φως πάνω στα πρόσωπα παίζοντας με την υποσυνείδητη μνήμη του θεατή.
Μπορεί κάποιος να μη φαίνεται δυναμικός, αλλά να πρέπει να βγει έτσι λόγω θέσης, όπως κάποια μπορεί να μην είναι νέα, αλλά να πρέπει να φαίνεται έτσι λόγω επαγγέλματος.
Αγαπημένο μου είναι να έρχεται κάποιος επώνυμος και εκτός από την «κανονική» φωτογράφιση, να τον βγάζω με τρόπους φωτισμού που να δίνουν ένα νέο αποτέλεσμα, κάτι πέρα από τον τρόπο που έχουμε συνηθίσει να τον βλέπουμε.
Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που κλήθηκες να αντιμετωπίσεις;
Tα κουνούπια, το κρύο, η έλλειψη έμπνευσης, τα κουνούπια, η κούραση από το επάγγελμα, η έλλειψη αντίληψης αυτού που κάνω από το μοντέλο, τα κουνούπια, το κόλλημα τροχών στην άμμο και στη λάσπη, το τρίποδο όταν το παίρνει ο αέρας, οι περιοχές που φυλάσσονται από ελληνικούς ποιμενικούς, κάτι σατανιστές με κουκούλες στη σπηλιά του Νταβέλη, τα κουνούπια.
Με τι εξοπλισμό δούλεψες και γιατί;
50 megapixels σώμα στις περισσότερες περιπτώσεις. Επιλέγω κάτι τέτοιο λόγω ανάλυσης. Από φακούς εξαρτάται, από fish eye μέχρι τηλεσκόπιο, εξαρτάται από το πώς θέλω να αναδείξω το θέμα.
Επιπλέον στις εξωτερικές φωτογραφίσεις: ένα τρίποδο αλουμινένιο για να το βάζω μέσα στη θάλασσα, αν χρειαστεί. Ένα δυνατό λέιζερ για να νετάρω στις νυχτερινές φωτογραφίσεις. Ένα ψυγειάκι με σαντουϊτσάκια, τσιπουράκι, ξηρούς καρπούς, γιατί θέλω να τσιμπολογάω. Κάποιο αποτρεπτικό σπρέι για άγρια σκυλιά ή λύκους. Ένα μακρύ παλτό σε γήινες αποχρώσεις για το μοντέλο. Το φοράει μέχρι τελευταία στιγμή, όταν το πετάξει δίπλα της, αν φανεί, μοιάζει με βράχο. Ένα βανάκι 4x4.
Όσο για το φως, μπορεί να είναι από το φεγγαρόφωτο σε κορυφή βουνού μέχρι οπτικές ίνες σε στούντιο.
Είναι η Αθήνα ερωτική πόλη;
Δεν γνωρίζω. Αλήθεια. Δεν θεωρώ πως συγκαταλέγομαι στους δημιουργούς της πόλης που καταθέτουν στον ερωτισμό. Μπορεί να ακούγεται ασύμβατο, αν δει κάποιος πως κάνω γυμνά, αλλά θέλω τα γυμνά μου να είναι περισσότερο απαθανάτιση σώματος απαλλαγμένο από υφάσματα και μετά όλα τα άλλα.
«ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΔΙΑΜΑΝΤΕΝΙΟΙ ΙΔΡΩΤΕΣ ΥΨΩΝΟΝΤΑΙ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΚΡΙΖΑ ΠΟΛΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΑΡΙΖΟΥΝ ΧΡΩΜΑ, ΑΝΑΣΕΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΣΜΟΥΣ»
Είναι σίγουρα όμως μια δημιουργική πόλη. Είναι συγκινητικό να βλέπεις παρέες νέων να δημιουργούν πέρα και πάνω από τις δυσκολίες. Να ζωγραφίζουν, να φωτογραφίζουν, να χορεύουν, να σκηνοθετούν, να κάνουν γκράφιτι, κόμιξ, να χορογραφούν, να σχεδιάζουν γραμματοσειρές, να γράφουν μουσική, να ονειρεύονται. Να βλέπεις χαμόγελα και βλέμματα γεμάτα καύλα για ζωή, ενέργεια αλλά και με αυτήν τη γλυκιά άγνοια που τους κάνει αλώβητους. Για μένα, αυτό είναι βαθιά ερωτικό.
