Μια δίγλωσση έκδοση με 57 φωτογραφίες, με ιδιαίτερο σχήμα, αλλά και την πάντα ιδιαίτερη ματιά ενός καλλιτέχνη που ζει στη Θεσσαλονίκη, αλλά ταξιδεύει στις θάλασσες όλου του κόσμου. Έγινε βιβλίο από τις εκδόσεις Άγρα και παρουσιάζεται το Σάββατο 18 Νοεμβρίου.
Στην ουσία δεν φωτογραφίζεις μια θάλασσα, το Αιγαίο δηλαδή, μα μια Υδάτινη Πόλη, με βάση τη ρήση-πεποίθηση του Ruggiero Romano. Μια megacity φτιαγμένη από νερό. Με ιστορία, «κτίρια»-νησιά και «λεωφόρους»-περάσματα, που ανέκτησαν κατά τη διάρκεια χιλιάδων χρόνων και τεκτονικών «πολεοδομικών» αλλαγών και ανακατατάξεων τη σημερινή τους «χωροταξία». Με ποια μέθοδο-σκεπτικό, Στράτο; Πόση ποίηση και πόση επικαιρότητα; Η μέθοδος και το σκεπτικό όλου αυτού του εγχειρήματος τέθηκε από τους επιμελητές της 10ης Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας. Η Κατερίνα Κοτζιά, ο Ηλίας Κωνσταντόπουλος, ο Λόης Παπαδόπουλος και η Κορίνα Φιλοξενίδου έθεσαν την ιδέα αυτή ως άξονα της ελληνικής συμμετοχής. Ξεκίνησα το ταξίδι του Αρχιπελάγους, από τη γενέτειρά μου, ένα απόγευμα, αρχές του καλοκαιριού. Η Καβάλα, το βορειότερο λιμάνι του Αιγαίου, ήταν η ιδανική αφετηρία, μα πρωτίστως, η πόλη όπου μεγάλωσα και έμαθα τη θάλασσα. Ακολούθησα τυχαίες διαδρομές από λιμάνι σε λιμάνι αλλάζοντας συχνά κατευθύνσεις και πλεούμενα. Υπήρχε η επιθυμία της περιγραφής μιας υδάτινης πόλης, στους περίπλοκους δρόμους της οποίας θα μπορούσε κανείς να χαθεί. Η ποιητική διάθεση της περιπλάνησης και της οπτικής μου ήρθε να ισορροπήσει με τον τελικό στόχο αυτής της εργασίας, την παρουσίασή της σε μία σπουδαία έκθεση αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος.
Μέτρησε η θαλασσινή καταγωγή σου; Αυτή η βιωματική σου σχέση με την αλμύρα; Γεννήθηκες στην Καβάλα, μια ανάσα δίπλα τα παιδικά καλοκαίρια στη Θάσο και τη Λήμνο. Πέρασες καιρό στη Σκόπελο, ζεις στη Θεσσαλονίκη. Παντού ορίζοντες, λιμάνια, φουγάρα. Πώς θεωρείς πως αυτή η σχέση σου με το νερό επηρέασε τη ματιά σου; Ήταν κάτι οικείο. Μα αν ήσουν ένα παιδί που μεγάλωσε σε σκέτη πόλη, χωρίς αναμνήσεις από τράτες και πέλαγος, τι; Οι εικόνες θα ήταν αλλιώς; Κάτι άλλο; Πόσο δηλαδή το «θέμα» σου, κάθε που το προσεγγίζεις, επιβάλλει μέσω μνήμης ή βιώματος την τελική εικόνα; Πώς θα φωτογράφιζα το Αρχιπέλαγος, αν το αντίκριζα για πρώτη φορά; Η απάντηση ίσως υπάρχει στις φωτογραφίες της Saga στην Ιαπωνία. Όταν έφτασα εκεί, συνάντησα έναν άλλον πλανήτη. Ανακάλυψα τα πάντα με την περιέργεια και την «αθωότητα» του παιδιού που διψάει να γνωρίσει τον κόσμο. Το ίδιο ισχύει εν μέρει και με την εργασία του Άθου. Τη θάλασσα την έζησα στο πετσί μου, μεγάλωσα δίπλα της και δεν την αποχωρίστηκα ποτέ. Ωστόσο, η συνολική μνήμη, τα βιώματα, οι εμπειρίες, οι αδυναμίες και οι φόβοι μου αποτελούν τα εργαλεία και την πρώτη ύλη για το έργο μου.
«Τη θάλασσα την γνώρισα μέσα από τον ήχο της. Έφτανε τα βράδια τραχύς, ρυθμικός στο παιδικό μου δωμάτιο. Η εικόνα της ήταν τόσο παρούσα, που σχεδόν μου διέφευγε». Οφείλω να ομολογήσω πως στο σημείωμα της έκδοσης, με έναν έξοχο τρόπο, «εκλαϊκεύεις» τον Μποντριγιάρ: «Όταν όλα είναι υπό θέαση, ίσως και να μην μπορείς ή να μην υπάρχει τίποτα για να δεις». Τι χρειάζεται επομένως για να αντιληφθείς και να διεισδύσεις, όταν εξαιτίας του καθημερινού και του οικείου, το μεγαλειώδες, ή ο μύθος, απομαγνητίζονται και ξεθωριάζουν; Δεν έχω φωτογραφίσει ποτέ τη Θεσσαλονίκη. Είχα την πεποίθηση ότι η εικόνα της πόλης απομαγνητίζεται και ξεθωριάζει, όπως εύστοχα αναφέρεις. Ο πραγματικός όμως λόγος οφείλεται σε μια καθημερινότητα που κινείται στη βάση της πυραμίδας. Ποτέ δεν ένιωσα και δεν κινήθηκα σαν φωτογράφος σε αυτήν την πόλη. Θα μιλήσω πάλι για την εμπειρία του Αγίου Όρους, το οποίο είχα επισκεφθεί αρκετές φορές, χωρίς να το φωτογραφίσω ποτέ. Η εικόνα του ήταν πάντα η ίδια. Άλλαξε μόνο όταν το προσέγγισα σαν φωτογράφος και όχι ως απλός επισκέπτης. Είναι ο μόνος τρόπος για να μεταμορφωθεί η πραγματικότητα.
ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ / ARCHIPELAGO
Δίγλωσση έκδοση με 57 φωτογραφίες | Σχήμα: 21,5 εκ. Χ 20 εκ. Σε συνεργασία με το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης. Οι Εκδόσεις Άγρα και η Γκαλερί Bernier/Eliades παρουσιάζουν το νέο φωτογραφικό λεύκωμα του Στράτου Καλαφάτη στη γκαλερί Bernier / Eliades (Επταχάλκου 11, Θησείο), το Σάββατο 18 Νοεμβρίου 2017, ώρα 19.30. Την έκδοση θα παρουσιάσουν ο ίδιος ο φωτογράφος και ο εκδότης της «Άγρας» Σταύρος Πετσόπουλος.
23°
