Βιβλιο

Η «Άλλη όψη του παραδείσου» γράφτηκε στο μελάνι του Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ

Το ντεμπούτο του κορυφαίου λογοτέχνη, μεταφρασμένο για πρώτη φορά στα ελληνικά

karathanos.jpg
Δημήτρης Καραθάνος
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
spencer-imbrock.jpg
photo © Spencer Imbrock / Unsplash

O συγγραφέας με μια από τις πιο απίθανες πένες και τις πιο ταραχώδεις ζωές όλων των εποχών, στο πρώτο του μυθιστόρημα. Κλασική λογοτεχνία, από την αφρόκρεμα των αφηγητών. Παρά τις πολλαπλές εκδοχές του συνόλου των κομβικών έργων του Φιτζέραλντ, με όλες τις ανατυπώσεις του «Τρυφερή είναι η νύχτα», του «Μεγάλου Γκάτσμπι» και του «Τελευταίου μεγιστάνα», προκαλεί εντύπωση πως το βιβλίο που τον καθιέρωσε μεταφράζεται στα ελληνικά για πρώτη φορά. Βραβευμένος συγγραφέας και βετεράνος μεταφραστής ο ίδιος, ο Δημήτρης Στεφανάκης μεταχειρίζεται το κείμενο με φροντίδα, ενώ οι εκδόσεις Μίνωας δένουν τον τόμο με απέριττο, κομψό ντιζάιν, εμπνευσμένο από τα clothbound classics της Penguin. Ένα βιβλίο που θα θυμάστε για πολύ καιρό, μια έκδοση φτιαγμένη για να ξεχωρίζει.

31216.jpg
Η «Άλλη όψη του παραδείσου» κυκλοφόρησε το 1920 και βρίσκεται πιο κοντά στο «Όμορφοι και καταραμένοι» παρά στα ωριμότερα έργα του Φιτζέραλντ. Ο πρωταγωνιστής του είναι σε πολλά σημεία ένας άλλος Άντονι Πατς, εύπορος, απαθής και μαλθακός, περιφερόμενος σε ένα πανόραμα της ζωής οριοθετημένο από τους στενούς κύκλους των συναναστροφών και τις αυταπάτες του ναρκισσισμού του. Μεγαλωμένος αριστοκρατικά και προορισμένος να διαπρέψει, ο «ρομαντικός εγωτιστής» Άμορι Μπλέιν περνάει από την παιδική ηλικία στο εσωτερικό σχολείο και κατόπιν στο Πρίνστον, όπου προβάρει τις μελλοντικές όψεις του εαυτού του: «Σχεδίαζε τη ζωή του. Θα ερχόταν να ζήσει στη Νέα Υόρκη και θα γινόταν γνωστός σε κάθε εστιατόριο ή καφέ, κοστουμαρισμένος από το σούρουπο ως το ξημέρωμα, και θα κοιμόταν μόνο τις ανιαρές ώρες πριν από το μεσημέρι». Είναι η εποχή κατά την οποία σκέφτεται ασυναίσθητα με κριτήριο «το έχει» ή «δεν έχει», αλλά και καθαγιάζει τα πάντα μέσα από την αχλή της νιότης του. Ο Μπλέιν του Πρίνστον «συναγωνιζόταν τους καλύτερους της γενιάς του, ήταν ερωτευμένος και ο έρωτάς του έβρισκε ανταπόκριση… κοίταζε τον εαυτό του στον καθρέφτη, προσπαθώντας να εντοπίσει στο πρόσωπό του τις ιδιότητες που τον έκαναν να βλέπει πιο καθαρά από τον πολύ κόσμο, να παίρνει σταθερές αποφάσεις και να είναι σε θέση να επηρεάσει τους άλλους, ακολουθώντας μόνο όσα εκείνος επιθυμούσε. Λίγα πράγματα στη ζωή του θα ήθελε πια να αλλάξει».

Το «Ιντερλούδιο» τον βρίσκει να σαλπάρει για την Ευρώπη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ στην «Εκπαίδευση ενός χαρακτήρα» του δεύτερου μέρους, ερωτεύεται και πληγώνεται, γεύεται τις συνέπειες της απώλειας του πλουτισμού του, φιλοσοφεί, αφυπνίζεται από τις ψευδαισθήσεις, φτάνει σε κάποιο είδος αυτογνωσίας απευθύνοντας προς τον ουρανό ένα αποφθεγματικό «ξέρω ποιος είμαι, μα τίποτα περισσότερο». Το ταξίδι του από την άγνοια στην επιφοίτηση είναι ένα άλλο «Πορτρέτο του καλλιτέχνη» με πολλά σκαμπανεβάσματα, το οποίο θα σε συνεπάρει με την πολυχρωμία του ύφους και τα αυτοβιογραφικά ρητορικά μανιφέστα του Φιτζέραλντ.

Εμπνευσμένο από τα πρώιμα πάθη του με τη Ζέλντα και χρησιμοποιώντας με ιδιοφυή ευχέρεια τη φόρμα, μετακινούμενος από τη γραμμική αφήγηση και τον διάλογο στην επιστολογραφία και τον ελεύθερο στίχο, ο Φιτζέραλντ της «Άλλης όψη του παραδείσου» είναι ήδη στα 24 του ένας καταλυτικά ταλαντούχος συγγραφέας, καταθέτοντας τα πρώτα δείγματα της πρόζας που τον καθιέρωσε σαν φωνή της «εποχής της τζαζ» και ως έναν από μεγαλύτερους αμερικάνους μυθιστοριογράφους του 20ού αιώνα. Παντοδύναμο, διαχρονικό γράψιμο, που γεμίζει το πνεύμα με ενέργεια.

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ